Poniżenie w miejscu publicznym

Na wstępie wskazać należy, że czyn polegający na obrazie w miejscu publicznym może wywołać określone konsekwencje zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak i prawa karnego. W pierwszej kolejności trzeba podkreślić, że obrażanie w miejscu publicznym stanowi karalny czyn określany mianem zniewago. Zgodnie z art. 216 Kodeksu karnego:

„§ 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

§ 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 4. W razie skazania za przestępstwo określone w § 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

§ 5. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego”.

W przypadku zaistnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego strona pokrzywdzona może wnieść do sądu prywatny akt oskarżenia, który powinien zawierać dane personalne i miejsce zamieszkania oskarżyciela prywatnego i oskarżonego, datę czynu i opis przedmiotowego zdarzenia, ewentualnie świadków zajścia.

Dodatkowo na gruncie Kodeksu cywilnego w przypadku obrazy w miejscu publicznym może dojść do naruszenia dóbr osobistych. Zgodnie z treścią art. 23 Kodeksu cywilnego dobrami osobistymi człowieka jest w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Pozostają one pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Należy przyjąć, że dobra osobiste to pewne wartości niematerialne łączące się ściśle z jednostką ludzką.

O ochronie dóbr osobistych stanowi natomiast art. 24 Kodeksu cywilnego. W myśl tego przepisu ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

W rezultacie oprócz prywatnego aktu oskarżenia może Pani również wnieść pozew cywilny o naruszenie dóbr osobistych i domagać się zadośćuczynienia pieniężnego.