Pomoc w gospodarstwie podczas nauki w szkole

Zaliczenie pracy w gospodarstwie rodziców do stażu pracy

Nie wiem, w jakim celu chce Pani zaliczyć ów czas pracy w gospodarstwie do stażu pracy – czy do nagrody jubileuszowej, czy też do późniejszej emerytury, wyjaśnię zatem globalnie oba warianty.

Otóż, jeżeli chodzi o nagrodę jubileuszową (analogicznie jakiś dodatek do wynagrodzenia), to szczegółowe kwestie związane z zaliczaniem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców reguluje nadal ustawa z dnia 20.07.1990 roku o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, która w art. 1 ust 1 pkt 2 stanowi, iż „ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także… przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem”. Bezspornie zatem celem wliczenia do stażu pracy przedmiotowego okresu konieczne jest kumulatywne spełnienie trzech przesłanek tj. świadczenia pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym rodziców oraz następcze objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie prowadzenia go osobiście lub łącznie ze współmałżonkiem.

Kiedy praca w gospodarstwie wlicza się do stażu pracowniczego?

Jeśli chodzi o wymiar czasu pracy w gospodarstwie, to w orzecznictwie podnosi się, że nie może być to praca okazjonalna, np. tylko w wakacje, raczej musi to być praca codzienna, choć niekoniecznie 8 h/dobę.

Poniżej cytuję stosowne wyroki sądów.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 5 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SA/Ol 574/14:

„1. Sformułowanie »stała praca«, »staż pracy«, »uprawnienia pracownicze« wskazują, że przy zaliczaniu do przedmiotowego stażu w rachubę mogą wchodzić tylko okresy wykonywania zajęć o charakterze i systemie przynajmniej zbliżonym do pracowniczego.

2. Wykonywanie stałej pracy w gospodarstwie nie wyklucza co do zasady innych form aktywności domownika, w tym np. pobierania nauki.

3. Praca w pełnym wymiarze w przypadku pracy w gospodarstwie rolnym nie oznacza wprawdzie pracy przez 8 godzin każdego dnia, ale jednocześnie nie może też ograniczać się do okazjonalnej pomocy dziecka dla rodziców. Praca w pełnym wymiarze w gospodarstwie rolnym to praca podstawowa, którą trzeba wykonywać, gdy jej wykonanie jest konieczne do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa rolnego. Nie może się ona ograniczać jedynie do pomocy osobie wykonującej taką pracę”.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 25 czerwca 2013 r., sygn. akt III SA/Gd 293/13:

„Nawet codzienne przeznaczenie kilku godzin na zajęcia lekcyjne i naukę oraz konieczność dojazdów do szkoły nie wyklucza kilkugodzinnej pracy w gospodarstwie rolnym”.

Ustalanie prawa do emerytury z uwzględnieniem pracy na gospodarstwie

Natomiast jeśli chodzi o uprawnienia emerytalne to kwestie te reguluje art. 10 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowiąc, że :

„1. Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

– jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5–7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu”.

Pani dotyczy pkt 3.

Jednakże tu nie mam dobrych wieści, a to dlatego, że na kanwie art. 10 ustawy

o emeryturach i rentach z FUS wypracowane zostało stanowisko, w którego myśl przy ustaleniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, świadczonej przed dniem 1 stycznia 1983 roku w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, czyli 4 godziny dziennie (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 r., sygn. akt II UKN 96/96 OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 473).

Jeżeli zatem nie pracowała Pani powyżej 4 h/dobę w gospodarstwie, to ZUS nie będzie chciał Pani zaliczyć tej pracy do emerytury.