Podział gospodarstwa rolnego po rozwodzie

Warunki przyznania gospodarstwa rolnego jednemu ze współwłaścicieli

W przypadku dzielenia majątku, w skład którego wchodzi ziemia rolna, sprawa jest dość skomplikowana. A to dlatego, że sąd dokonujący podziału kieruje się tym, aby takie gospodarstwo po podziale nadal było prowadzone z zachowaniem zasad prawidłowej gospodarki rolnej, to powoduje, że ziemia powinna być przyznana temu spośród współwłaścicieli, który daje najlepszą gwarancję należytego prowadzenia gospodarstwa. Oczywiście najczęściej przyznawane jest ono mężczyźnie, który zwykle wykazuje, że ma większe doświadczenie i umiejętności, by je prowadzić, ale nie zawsze.

Sytuacja jest jednak jeszcze bardziej skomplikowana z uwagi na zapisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, gdyż zgodnie z jej treścią przez nabycie gospodarstwa rolnego należy rozumieć także przeniesienie własności na skutek orzeczenia sądu. A to z kolei powoduje, że nabycie ziemi rolnej nie będzie możliwe, jeśli były małżonek nie jest rolnikiem indywidualnym. Za rolnika indywidualnego uważa się zaś osobę fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo (art. 6 ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego). Wówczas, niestety, podział ziemi rolnej będzie mógł zostać przeprowadzony albo przez przyznanie jej temu z małżonków, który ma ów status rolnika, albo przez sprzedaż ziemi i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży. Przy czym sprzedaż jest najmniej korzysta z uwagi na niskie ceny i długi czas oczekiwania przy tym trybie sprzedaży, zatem lepiej się dogadać i samemu sprzedać ziemię, a następnie podzielić się uzyskaną kwotą, jeśli była żona jej nie chce.

Gospodarstwo rolne dla byłego męża – uzyskanie zgody KOWR

Podsumowując, jeśli były małżonek, któremu po rozwodzie miałoby przypaść gospodarstwo rolne, nie spełnia wymogów z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (nie ma statusu rolnika indywidualnego), to nie może on zostać jego właścicielem, chyba że uzyska zgodę Dyrektora KOWR. A to dlatego, że zgodnie z poglądami doktryny były małżonek nie jest już osobą bliską i nie korzysta ze zwolnienia od uzyskania zgody KOWR. By zaś zgodę KOWR uzyskać, trzeba wykazać, że nabywca nieruchomości rolnej zobowiąże się do prowadzenia działalności rolniczej na nabywanej nieruchomości rolnej, w wyniku nabycia nieruchomości rolnej nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych. Jeśli KOWR zgody nie udzieli, to wówczas sam winien zakupić tę nieruchomość jako wykonanie prawa pierwokupu.