Podział majątku a śmierć byłego małżonka

Krąg spadkobierców ustawowych byłego męża

W razie ewentualnej śmierci byłego męża, udział w nieruchomości, który mu przypada, a więc 1/2, będzie podlegał dziedziczeniu ustawowemu – w przypadku braku pozostawienia testamentu – rodzicom męża oraz jego rodzeństwu. Po prawomocnym orzeczeniu rozwodu, nie wchodzi Pani do kręgu spadkobierców ustawowych, a więc 1/2 udziału w nieruchomości zapewne przypadnie rodzicom byłego męża i jego siostrze. Proponuję więc jak najszybciej – najlepiej notarialnie – dokonać podziału majątku. Zgodnie z treścią art. 932 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy. (…).”

Podział majątku po rozwodzie

Obecnie proponuję, aby dokonali Państwo podziału majątku za życia męża. Zgodnie z treścią art. 210 § 1 K.c.: „Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić”.

Jak wynika natomiast z art. 211 K.c.: Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Kodeks cywilny wyróżnia trzy podstawowe sposoby zniesienia współwłasności: podział fizyczny, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych i podział cywilny (sprzedaż rzeczy wspólnej).

Sposoby podziału wspólnej nieruchomości byłych małżonków

Jak wynika z treści przywołanej regulacji, ustawodawca preferencyjne znaczenie przyznaje podziałowi fizycznemu, jako najbardziej sprawiedliwemu sposobowi wyjścia ze stosunku współwłasności (por. art. 211, 212 K.c., art. 623 K.p.c.). Oznacza to, że inne sposoby zniesienia współwłasności mogą być orzeczone przez sąd w sytuacji, gdy istnieją normatywne przeszkody do dokonania podziału w naturze (art. 211 in fine), gdy wszyscy współwłaściciele złożą w tym zakresie zgodny wniosek (np. w toku postępowania współwłaściciele będą się zgodnie domagać przyznania rzeczy na wyłączną własność jednemu z nich; zob. też post. SN z 02.04.2014 r., IV CSK 431/13, Legalis), albo gdy żaden ze współwłaścicieli nie wyraża zainteresowania fizycznym podziałem rzeczy (np. wnioskodawca żąda przyznania mu rzeczy na wyłączną własność, a w toku postępowania pozostali nie domagają się podziału w naturze).

Dlatego też, jeżeli Państwo nie są zgodni i nieruchomości nie można podzielić za pomocą podziału fizycznego – czego nie polecam, albowiem w przypadku śmierci męża jego udział będzie dalej dziedziczony, jak wskazałam powyżej, proszę zdecydować się na inny rodzaj podziału – najczęściej jest to przyznanie nieruchomości jednemu z właścicieli z obowiązkiem spłaty i zwrotu nakładów, jakie na nią poczynił.