Podpisanie umowy o poufności

Czy pracownik może odmówić złożenia oświadczenia o poufności?

Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że pracownikowi odmawiającemu złożenia oświadczenia o poufności można w pewnych sytuacjach postawić zarzut naruszenia obowiązków pracowniczych.

W konsekwencji wolno zastosować wobec niego sankcje z Kodeksu pracy, tj. nałożyć karę upomnienia lub nagany a nawet rozwiązać umowę o pracę, ze zwolnieniem dyscyplinarnym (w szczególnie uzasadnionych przypadkach) włącznie.

W wyroku z 2 czerwca 1997 r. (I PKN 211/97) Sąd Najwyższy uznał, że bezprawna i świadoma odmowa wykonania polecenia, zagrażająca istotnym interesom pracodawcy, uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy).

Pracownik chcący obronić się przed zarzutem naruszenia obowiązku wykonania polecenia pracodawcy musiałby udowodnić legalność swojego zachowania. Nie będzie to jednak proste zadanie. Analiza orzecznictwa w tym zakresie wskazuje, że to do pracodawcy należy decyzja o tym, czy zadanie objęte danym poleceniem leży w jego interesie czy nie.

Przyjęcie odmiennego poglądu mogłoby naruszyć porządek i dyscyplinę pracy a także podważyłoby zasady dotyczące kierowania zakładem pracy przez pracodawcę.

Naruszenie obowiązku wykonania polecenia pracodawcy

Zgodnie z art. 100 § 1 K.p. pracownik musi wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Polecenia „dotyczące pracy” nie odnoszą się tylko do sposobu realizacji zadań służbowych. Mogą także dotyczyć konkretnego zachowania się w związku z obowiązkiem wykonywania pracy w uzgodnionym czasie i miejscu.

Oznacza to, że za polecenie „dotyczące pracy” można również uznać podpisanie oświadczenia o zachowaniu poufności. Zwłaszcza gdy pracodawca wymaga takiego oświadczenia, chcąc zapewnić szczególną ochronę danych oraz tajemnicę informacji uzyskanych od klienta w ramach wzajemnej współpracy.

Obowiązek pracownika do zachowania poufności informacji uzyskanych w trakcie zatrudnienia

Pracownik jest zobowiązany do zachowania poufności informacji uzyskanych w trakcie zatrudnienia, nawet jeżeli nie zawarł z pracodawcą odrębnej umowy o poufności lub nie złożył stosownego oświadczenia. Zobowiązuje go do tego art. 100 § 2 pkt 4 K.p.

Przepis ten nakazuje mu chronić informacje, które nawet w świetle odrębnych przepisów nie stanowią tajemnicy, ale ich ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Obowiązek zachowania informacji w tajemnicy jest bardzo szeroki.

Potwierdza to SN, który m.in. w wyroku z 6 czerwca 2000 r. (I PKN 697/99) wskazał, że naruszenie obowiązku zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 § 2 pkt 4 K.p.), może polegać na uzyskaniu wiedzy o nich przez nieuprawnionego pracownika.

Obowiązek zachowania poufności informacji może także wynikać z przepisów szczególnych, dotyczących tajemnicy zawodowej. Jego naruszenie wiąże się z ryzykiem pracownika, że szef zastosuje wobec niego sankcje (takie same jak w przypadku odmowy wykonania polecenia przełożonego).

Podsumowując – pracownik nie może bezpodstawnie odmówić podpisania oświadczenia o poufności, gdy pracodawca go wymaga. Niepełnosprawność pracownika nie ma tu najmniejszego znaczenia, gdyż zgodnie z zasadą niedyskryminacji pracownik nie może być odmiennie traktowany w sprawach pracowniczych ze względu na swoją niepełnosprawność. W tej sytuacji jest traktowany jak każdy inny pracownik.