Podjęcie pracy w tej samej branży a zakaz konkurencji

Działalność konkurencyjna wobec pracodawcy

Ponieważ nie otrzymałam od Pani umowy, postaram się udzielić możliwie dokładnej informacji na bazie tego, co napisała Pani w pytaniu. Zgodnie z art. 101¹ Kodeksu pracy „w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność”. Artykuł 101² stanowi natomiast, że „przepis art. 101¹ § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy”.

Z powyższego stwierdzenia wynika, iż zakaz konkurencji nie jest ani powszechny, ani absolutny. Brak zastrzeżenia odnoszącego się do prowadzenia działalności konkurencyjnej przez pracownika w stosunku do pracodawcy sprawia, iż bez żadnych ograniczeń ani konsekwencji prawnych pracownik może podejmować i kontynuować działalność konkurencyjną wobec pracodawcy.

Umowa o zakazie konkurencji

Według piśmiennictwa i doktryny prawa pracy podstawą prawną zakazu konkurencji jest umowa. Cytowany przepis nie określa formy, w jakiej powinna zostać zawarta umowa o zakazie działalności konkurencyjnej. Nie można przyjmować, że umowę o zakazie konkurencji można ważnie zawierać w dowolnej formie. Umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po jego ustaniu wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej (art. 101³). Znowelizowany Kodeks pracy nie precyzuje, w jakiej umowie powinno zostać sformułowane zastrzeżenie o zakazie konkurencji. Zatem klauzula zawierająca powyższe zastrzeżenie może zostać wprowadzona do zawieranej lub wiążącej strony umowy o pracę. Zakaz konkurencji może być przedmiotem umowy odrębnej od umowy o pracę. Umowa, na podstawie której pracownik zobowiązał się nie podejmować lub zaprzestać kontynuowania działalności konkurencyjnej z pracodawcą, jest zawierana, podobnie jak umowa o odpowiedzialności materialnej pracownika za powierzone mienie, na bazie umowy o pracę. Rozwiązanie umowy o pracę sprawia, iż automatycznie rozwiązuje się umowa o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej. Zależność umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej od umowy o pracę ma jednostronny charakter. Rozwiązanie umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej nie wywiera automatycznie żadnych skutków w stosunku pracy. Odmowa podpisania przez pracownika umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę (wyr. SN z 24.9.2003 r., sygn. akt I PK 411/02, OSNP 2004, Nr 18, poz. 316). Tak sprawę zakazu konkurencji podczas trwania stosunku pracy przedstawia A. Świątkowski w komentarzu do tego przepisu (A. Świątkowski, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 4, Warszawa 2012).

Podobnie do problemu odrębności umowy o zakazie konkurencji podchodzi aktualne orzecznictwo sądów pracy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego odrębna umowa o zakazie konkurencji to umowa niewchodząca w skład umowy o pracę, ale niekoniecznie odrębny, inny dokument. Umowa o zakazie działalności konkurencyjnej wraz z umową o pracę mogą przybrać formę jednolitego dokumentu.

Zatem rzeczywiście mogło zdarzyć się, że nie podpisywała Pani z pracodawcą odrębnej umowy o zakazie konkurencji ale postanowienia takiej umowy, jako klauzula o zakazie konkurencji, mogą być zawarte w samej umowie o pracę łączącej Panią z pracodawcą. Stąd przypomnienie pracodawcy, ze w okresie wypowiedzenia, pomimo nieświadczenia pracy, nie może Pani prowadzić działalności konkurencyjnej wobec jego działalności.