Podatki związane z cesją prawa partycypacji w TBS

Sprzedaż prawa majątkowego

Prawa wynikające z partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego przez TBS są prawami majątkowymi – czynności związane z nimi należy traktować jako związane właśnie z „prawami”, a nie nieruchomościami.

Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają również umowy sprzedaży praw majątkowych, od których – zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450) – stawka podatku wynosi 1%. Zgodnie z art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży przy umowie sprzedaży na kupującym – należy złożyć formularz PCC.

Sprzedaż prawa majątkowego jest źródłem przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176). Przychodem jest uzyskana cena, a kosztami – wydatki związane ze zbytym cesją prawem partycypacji (np. kosztem może być kwota wpłacona do TBS).

Czy zbycie prawa powstałego w wyniku partycypacji w kosztach budowy budynków mieszkalnych wznoszonych przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego jest źródłem przychodu?

Kontrowersyjne jest to, czy w przypadku wystąpienia dochodu (pisze Pan, że na nabycie wydano 40 000 zł, a zbyto za 50 000 – różnica stanowi dochód, o ile nie było innych kosztów) podatnik musi natychmiast wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy czy też rozliczyć dochód w zeznaniu rocznym. Przykładowo dr Adam Bartosiewicz (Czy zbycie prawa powstałego w wyniku partycypacji w kosztach budowy budynków mieszkalnych wznoszonych przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego jest źródłem przychodu? [w:] „Vademecum Doradcy Podatkowego” na dzień 08.04.2008) wskazuje:

„Jeśli podatnik uzyskujący dochody ze zbycia owego udziału uzyskuje również dochody ze stosunku pracy, emerytury lub renty (i niektórych innych świadczeń), to wówczas będzie obowiązany samodzielnie wpłacić zaliczkę na podatek od uzyskanego dochodu. Wynika to z art. 40 u.p.d.o.f. Zaliczka powinna być wówczas obliczona wedle stawki 19% (choć podatnik może sam zastosować stawkę 30% lub 40%) i wpłacona do urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego. Jeśli podatnik nie uzyskuje ww. dochodów, to nie ma obowiązku samodzielnego wpłacania zaliczki. Podatek trzeba będzie zapłacić dopiero w związku ze złożeniem zeznania rocznego. Dochód ten podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym – odpowiednio w PIT-37, bądź w PIT-36 (w zależności od tego, jakie zeznanie roczne podatnik składa). Należy tam wpisać przychód, koszt oraz dochód (względnie stratę) związane ze zbyciem „udziału”, o którym mowa. Dochód ten będzie doliczony do pozostałych dochodów podatnika, opodatkowanych wedle skali podatkowej”.

Zgłoszenie i podatek od darowizny

Wskazuje Pan, że dokonano umowy darowizny. Winna ona zostać zgłoszona i opodatkowana (o ile nie korzysta ze zwolnienia) zgodnie z zasadami i stawkami podatku – zależą one od wartości i „grupy podatkowej”, w której znajduje się obdarowany (SD-Z1/SD-Z2). Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Co do zasady, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (jeżeli wystąpiły). Jest to tzw. czysta wartość, którą ustala się według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Podatek należy obliczyć zgodnie z art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514).

Czy osoba która pracuje w jednostce samorządu i składa oświadczenie majątkowe powinien wpisać w nim nabyte prawo partycypacji?

Co do oświadczeń majątkowych... Pyta Pan, czy syn Jan, który pracuje w jednostce samorządu i składa oświadczenie majątkowe, powinien w tym oświadczeniu wymienić nabyte prawo partycypacji. Moim zdaniem tak, mimo że problematyczne jest to, w którym miejscu należy ww. prawa majątkowe wpisać – są one zbywalne. Istnieje pogląd, że należy wpisać ww. prawa majątkowe jako związane z nieruchomością w pkt II części A pkt 4 oświadczenia, podając, że tytuł prawny stanowi prawo partycypacji w TBS. W przypadku uzyskania środków pieniężnych należy w oświadczeniu wpisać je w odpowiednim punkcie. Ujęcie darowizny, moim zdaniem, w oświadczeniu winno znaleźć się w pkt X części A. Oświadczenie należy złożyć według stanu majątku na 31 grudnia roku poprzedniego.