Podatek od nagrody uzyskanej za granicą

Ustalenie rezydencji podatkowej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Natomiast za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym”.

Zasady tu wymienione stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Umową taką jest konwencja podpisana w Warszawie dnia 13 lutego 2002 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z dnia 17 grudnia 2003 r.).

Umowa taka modyfikuje, w pewnym uproszczeniu tak można to określić, pewne zapisy ustawy krajowej, a dla wielu przychodów określa właściwe miejsce opodatkowania. Wskazuje ona również jak ustalać miejsce zamieszkania, za punkt wyjścia uznaje jednak regulacje krajowe. Nie będę przytaczać tu wszelkich wariantów, wskażę jedynie, iż osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu umawiających się państwach, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych). Z treści Pani pytania wnioskuję, iż Pani ma właśnie miejsce zamieszkania na terytorium kraju i tu w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy.

Jak opodatkować nagrodę otrzymaną za granicą?

Przywołana konwencja, co kluczowe dla miejsca opodatkowania, nie wskazuje w sposób szczególny, jak należy potraktować taką nagrodę i gdzie opodatkować. Dlatego zastosowanie znajdzie zasada generalna z art. 22 ust. 1 umowy międzynarodowej, która stanowi, że „dochody osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce, bez względu na to, gdzie są osiągane, a które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce”. Jak zatem widać, nagroda, którą Pani otrzymała, będzie podlega opodatkowaniu tylko w Polsce.

Jak powinna być opodatkowana w Polsce? Tu pojawia się wiele wątpliwości. Odpowiedzią, którą usłyszałaby Pani najczęściej (statystycznie do sprawy podchodząc), byłoby zakwalifikowanie tej wygranej do tzw. przychodów z innych źródeł i opodatkowanie zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem od m.in. wygranych w konkursach uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej podatek wynosi 10% wygranej lub nagrody (z pewnymi zastrzeżeniami). Wartość wygranych może korzystać ze zwolnienia od podatku, gdy jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł; więc w Pani przypadku nie ma zastosowania. W tym ujęciu winna Pani w zeznaniu rocznym (PIT-36) rozliczyć ów 10% podatek.

Jak opodatkowane są przychody z naukowej działalności wykonywanej osobiście

Pojawiają się jednak pewne wątpliwości. Jest takie źródło jak działalność wykonywana osobiście, gdzie zasadą jest opodatkowanie dochodu według skali. Na mocy art. 13 pkt 2 ustawy za przychody z naukowej działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in. przychody z osobiście wykonywanej działalności naukowe, w tym z tytułu „udziału w konkursach z dziedziny nauki”. Czy mamy tu do czynienia z takim przychodem? Bez wątpienia metrologia jest częścią nauki. Rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych pozwalałoby prawdopodobnie meteorologię sklasyfikować w obszarze wiedzy „nauki przyrodnicze”, dziedzina „nauka o ziemi”, wewnątrz dyscypliny naukowej „geofizyka” (ewentualnie częściowo również w innych dyscyplinach jak np. oceanologia).

Skoro zatem mamy do czynienia z konkursem z dziedziny nauki, to gdybyśmy uznali, że wygrana jest przychodem ze źródła działalność wykonywana osobiście (a nie inne źródła), organy podatkowe uznają, że opodatkować je należy nie 10% podatkiem, o którym już pisałem, a na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy (według skali 18% i 32%) z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 4 cyt. ustawy, tj. w wysokości 20% uzyskanego przychodu. By jednak nie robić „krzywdy” naukowcom, niekiedy organy podatkowe uznają, że czym innym jest „udział” w konkursie, o którym mówi art. 13 dotyczący działalności wykonywanej osobiście, a czym innym „wygrana w konkursie”, o której stanowi art. 30 ust. 1 pkt 2 (nakazując 10% opodatkowanie).

Czy wygrana w konkursie naukowym może być potraktowana jako dochód z innych źródeł i opodatkowana 10% podatkiem?

Gdybym musiał określić własne zdanie, to jest ono jeszcze inne niż dwa wymienione powyżej. Uważam, że uznanie, że mamy do czynienia z dochodem z działalności wykonywanej osobiście, tj. uznanie, że udział w konkursie to również wygrana w konkursie; nie przekreśla zastosowania stawki 10%, albowiem z żadnego przepisu ustawy nie wynika by art. 30 ust. 1 pkt. 2 nie mógł być zastosowany do działalności wykonywanej osobiście, mimo że nikt go do tych dochodów nie stosuje.

By nie zanudzać Pani dalszą argumentacją, proponowały uznać, że uzyskała Pani dochód z innych źródeł, który winien zostać opodatkowany 10% podatkiem zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (rozliczenie w PIT-36, sam podatek wpisuje się w polu nr 199). W razie ewentualnego kwestionowania takiej kwalifikacji, zo punktu widzenia podatków pozostaje Pani albo zapłacić wyższy podatek według skali, lub bronić się „moją” teorią, która dopuszczałaby i takie opodatkowanie.