Podanie nieprawdziwych danych

Podanie nieprawdziwych danych w profilu na portalu internetowym

W niniejszej sprawie, dotyczącej podania nieprawdziwych danych, istotny jest przepis art. 190a Kodeksu karnego (dalej K.k.), który stanowi:

„Art. 190a. § 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

Wyraźnie należy podkreślić treść § 2, zgodnie z którym tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

Przestępstwo przywłaszczenia tożsamości

Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu: „Istota [przestępstwa przywłaszczenia tożsamości] polega na tym, że sprawca, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. Chodzi tu np. o zamawianie na cudzy koszt, pod cudzym nazwiskiem i innymi danymi towarów w sklepie internetowym, a także o tworzenie na portalach społecznościowych fikcyjnych kont innych osób przy użyciu ich danych. W wypadku przywłaszczenia tożsamości nie wymaga się uporczywości w działaniu sprawcy”¹.

Zasadne jest przytoczenie poglądu wyrażonego przez Arkadiusza Lacha, zgodnie z którym „sprawca [przestępstwa kradzieży tożsamości] ma działać w celu wyrządzenia szkody majątkowej lub osobistej. Ten cel działania ma dotyczyć osoby, której danymi sprawca się posługuje. Zważywszy na wymóg działania w celu wyrządzenia szkody, należy przyjąć, że przestępstwo może być popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim kierunkowym. Zachowanie sprawcy może być bezpośrednio nakierowane na inną osobę (np. przez podanie jej cudzych danych osobowych) lub oddziaływać na urządzenie (np. system informatyczny weryfikujący dostęp na podstawie podawanych danych). Przyjąć należy, że w przypadku działań nakierowanych na osobę sposobem działania sprawcy jest wytwarzanie fałszywego przekonania, że jest kimś innym poprzez wprowadzenie w błąd, czynne utwierdzanie w błędnym przekonaniu. Nie wystarczy zatem – inaczej niż np. w art. 227 K.k. – samo wykorzystanie błędu tej osoby co do tożsamości sprawcy poprzez np. niezaprzeczenie, że nie jest on osobą, za którą się go mylnie uważa. W przypadku zaś działań skierowanych na urządzenie sprawca używa cudzych danych osobowych tak, jak gdyby odnosiły się do niego. Odmiennie niż w przypadku oszustwa nie ma wymogu, aby posługiwanie się cudzymi danymi osobowymi polegało na wprowadzeniu w błąd innej osoby. Penalizacji podlega tylko posługiwanie się danymi osobowymi osoby rzeczywiście istniejącej”².

Tylko zatem w powyższej sytuacji, tj. przywłaszczenia tożsamości, można mówić o przestępstwie przy podawaniu nieprawdziwych danych. Wyraźnie należy podkreślić, iż przywłaszczenie tożsamości może nastąpić tylko przy posługiwaniu się prawdziwymi danymi innej osoby, a także tylko wówczas, gdy mamy na celu wyrządzenie jej szkody majątkowej lub osobistej.

¹ Kąkol Cezary, Stalking i przywłaszczenie tożsamości, [w:] „Rzeczpospolita”.

² Lach Arkadiusz, Kradzież tożsamości, [w:] „Prokuratura i Prawo”.