Pobieranie emerytury polskiej i amerykańskiej

Pobieranie świadczeń emerytalnych w Stanach Zjednoczonych i w Polsce

Zadane przez Panią pytanie dotyczy sprawy o charakterze transgranicznym, tj. poboru świadczeń emerytalnych w Stanach Zjednoczonych i w Polsce.

System emerytalny w USA opiera się na kilku filarach:

1) federalnym funduszu Social Security (S.S.),

2) planach emerytalnych oferowanych przez pracodawców i czasem związki zawodowe,

3) oraz indywidualnych rachunkach emerytalnych obywateli.

Emerytury państwowe z funduszu Social Security

Emerytury państwowe z funduszu Social Security należą się obywatelom, którzy przepracowali co najmniej 10 lat i odprowadzali w tym czasie podatki na ten fundusz.

Social Security, czyli państwowa emerytura społeczna, może być pobierana przez osoby, które legalnie przepracowały 40 kwartałów w USA, dokonując w tym czasie formalnych federalnych rozliczeń podatkowych. Miesięczna suma tych świadczeń zależy od czasu przepracowanego w USA, a także wielkości opłat wpłacanych na konto Social Security w czasie pracy.

Jak zatem widać Pani mąż spełnia kryteria dla otrzymania świadczeń emerytalnych z USA. A skoro posiada okresy ubezpieczenia w Polsce i w USA, może uzyskać emeryturę z obydwu tych państw.

Nabycie prawa do emerytury z USA i Polski

Kwestie praw do emerytury z USA i Polski reguluje Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki z 1 marca 2009 r. o zabezpieczeniu społecznym, podpisana w Warszawie 2 kwietnia 2008 r. Obowiązuje też porozumienie administracyjne w sprawie stosowania tej umowy, podpisane w Warszawie 2 kwietnia 2008 r. Teksty Umowy oraz Porozumienia administracyjnego zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw nr 46 z 23 marca 2009 r. (poz. 374 i poz. 376). Polsko-amerykańska umowa o zabezpieczeniu społecznym reguluje sposób ustalania prawa i obliczania wysokości emerytur i rent w odniesieniu do osób, które pracowały, a zatem podlegały ubezpieczeniom społecznym w obu państwach, czyli w Polsce i USA. Zgodnie z postanowieniami umowy, osoba, która posiada okresy ubezpieczenia w Polsce lub w USA, może uzyskać emeryturę z obydwu tych państw, jeżeli spełni warunki, które przepisy każdego z tych państw ustanawiają dla nabycia uprawnień do tych świadczeń. Prawo do emerytury ustalane jest równolegle przez odpowiednie instytucje w USA i w Polsce.

Przy ustalaniu emerytur zgodnie z umową stosuje się zasadę sumowania okresów ubezpieczenia przebytych w każdym z państw, według której uwzględnieniu podlegają okresy ubezpieczenia przebyte w każdym z tych państw, przy założeniu, że to uwzględnienie jest konieczne do uzyskania świadczenia oraz pod warunkiem, że okresy te nie pokrywają się w czasie. Jeżeli więc posiadane przez daną osobę okresy ubezpieczenia w Polsce są niewystarczające do nabycia prawa do emerytury, wtedy uwzględnia się okresy ubezpieczenia w USA przebyte w ramach federalnego systemu Social Security.

Emerytura z KRUS i z USA

Jeżeli okresy ubezpieczenia w Polsce są wystarczające do nabycia prawa do emerytury KRUS, wówczas ustala się prawo do świadczenia i oblicza jego wysokość bez uwzględniania amerykańskich okresów ubezpieczenia danej osoby, chyba że ustalenie emerytury na podstawie łącznych okresów byłoby dla Pani męża korzystniejsze.

Wybór przez KRUS świadczenia korzystniejszego nie ogranicza prawa Pani męża do wyboru innego świadczenia, jeżeli uzna on takie rozwiązanie za korzystniejsze – np. wyłącznie emerytura z USA – przepisy w KRUS umożliwiają bowiem wybór świadczenia z USA. Istnieje jednak taka ewentualność, że KRUS może uznać świadczenia wypłacone wcześniej za nieprawnie pobrane i zażądać zwrotu. Pani mąż może też zawiesić świadczenia w KRUS, na podstawie wniosku, w którym wybierze świadczenie z USA, wnioskując o zawieszenie świadczenia emerytalnego w KRUS, po to, aby otrzymać pełne świadczenie z SSA.

Trzeba pamiętać, że fakt pobierania drugiej emerytury z USA nie rzutuje na wysokość polskiej emerytury. KRUS może pytać o pracę w innym kraju, dlatego że czasami lata ubezpieczenia za granicą bywają pomocne, a do tego KRUS może pomóc w złożeniu wniosku o emeryturę zagraniczną. Niestety także Administracja Social Security (SSA) chce wiedzieć o emeryturach wypracowanych poza tym systemem (czyli tutaj KRUS). Na mocy przepisu zwanego Windfall Elimination Provision (WEP) pobieranie emerytury polskiej powoduje bowiem obniżenie emerytury Social Security maksymalnie do połowy polskich świadczeń. WEP nie powoduje obniżenia świadczeń Social Security odbiorcom łączonych emerytur czy rent (totalized benefits) wyliczonych zgodnie z Ustawą o zabezpieczeniach społecznych między Polską a Stanami. Redukcja jest tym mniejsza, im dłużej ktoś pracował powyżej 20 lat i znika dla osób z 30-letnim stażem pracy. Redukcja nie może też przekroczyć połowy zagranicznej emerytury, co ma za zadanie chronić odbiorców małych świadczeń. Niestety, prawda jest taka, że nie chroni. (Osobom upoważnionym do dwóch emerytur pomocna jest książka pt. WEP: Jak walczyć z redukcją Social Security dla Polaków). Zmodyfikowana formuła naliczania Social Security zaczyna obowiązywać na początku pierwszego miesiąca, kiedy Pani mąż otrzymałby obydwie emerytury: Social Security i polską.

Ponadto należy pamiętać, że amerykańska wcześniejsza emerytura jest stale pomniejszana dla osób, które zaczęły ją pobierać przed osiągnięciem pełnego wieku emerytalnego (maksymalnie o 25 proc. dla 62-latków). No i nie najlepsza wiadomość, pobieranie emerytury amerykańskiej, co prawda nie spowoduje pomniejszenia emerytury polskiej, ale pozbawi ewentualnego zasiłku chorobowego.

Ażeby obliczyć wysokość przyszłej emerytury, można posłużyć się kalkulatorem Social Security: www.ssa.gov/oact/anypia/index.html.

Aby uzyskać więcej odpowiedzi na szczegółowe pytania dotyczące świadczeń Social Security, należy zadzwonić pod numer 1-800-772-1213, bądź odwiedzić stronę internetową www.ssa.gov.

Oddział Social Security, który zajmuje się problematyką osób przebywających poza granicami USA, znajduje się pod następującym adresem:

Office of International Operations

PO Box 17775

Baltimore

MD 21235-7775

Tel. 1-410-965-0160

www.socialsecurity.gov/foreign/

Reasumując – Pani mąż może ograniczyć się do otrzymywanie li tylko emerytury amerykańskiej, ale być może dobrze byłoby przeliczyć, czy otrzymanie dwóch emerytur nie dawałoby w sumie wyższej kwoty.