Płatność podrobionym banknotem

Co grozi za posługiwanie się podrobionym banknotem?

W Pani sprawie należy zwrócić uwagę na art. 310 Kodeksu karnego (w skrócie: K.k.), zgodnie z którym:

„§ 1. Kto podrabia albo przerabia polski albo obcy pieniądz, inny środek płatniczy albo dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce lub z pieniędzy, innego środka płatniczego albo z takiego dokumentu usuwa oznakę umorzenia,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.

§ 2. Kto pieniądz, inny środek płatniczy lub dokument określony w § 1 puszcza w obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, przesyła albo pomaga do jego zbycia lub ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

§ 4. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 2,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Puszczenie podrobionego banknotu w obieg

W art. 310 § 2 sankcją objęto puszczenie w obieg lub w takim celu przyjęcie, przechowanie, przewożenie, przenoszenie, przesyłanie lub pomoc w zbyciu lub ukryciu pieniądza, innego środka płatniczego albo dokumentu określonego w art. 310 § 1. W przedstawionej przez Panią sytuacji mamy do czynienia z puszczeniem podrobionego banknotu w obieg.

Jak podnosi się w literaturze, „według orzecznictwa Sądu Najwyższego szkodliwość społeczna przestępstwa puszczenia w obieg falsyfikatów polega nie tylko na narażeniu Skarbu Państwa na stratę, lecz także na tym, że pociąga za sobą skutki odbijające się poważnie na procesach gospodarczych i uderzające dotkliwie szerokie masy społeczeństwa. Przestępstwo określone w tym przepisie jest czynem o wysokiej szkodliwości społecznej i jego zwalczanie wymaga surowej represji karnej (wyrok z 29 czerwca 1972 r., III KR 105/72, OSNKW 1972, nr 12, poz. 194). Puszczenie w obieg oznacza każde wprowadzenie do obiegu falsyfikatu, niezależnie od formy tej czynności. Do realizacji występku z art. 310 § 2 wystarczy puszczenie w obieg sfałszowanego pieniądza, innego środka płatniczego lub dokumentu równoważnego, który sprawca otrzymał ze świadomością, że jest to falsyfikat. Natomiast warunkiem odpowiedzialności karnej nie jest już samo przyjęcie falsyfikatu z zamiarem puszczenia go w obieg”¹.

Dokonanie płatności podrobionym banknotem

Według mnie powinna się Pani skupić na wykazaniu, że nie wiedziała Pani, iż dokonuje płatności podrobionym banknotem. Trzeba bowiem zauważyć, że strona podmiotowa przestępstw przewidzianych w art. 310 polega na umyślności, z reguły w postaci zamiaru bezpośredniego. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Brak świadomości we prowadzeniu podrobionego środka płatniczego do obrotu

Z treści Pani pytania wynika, że nie miała Pani świadomości dysponowania podrobionym środkiem płatniczym. Mimo że jednym z Pani praw będzie możliwość odmowy złożenia wyjaśnień, w mojej ocenie nie powinna Pani jednak z niego korzystać, ponieważ nie ma Pani niczego do ukrycia. Ponadto należy wnioskować o dopuszczenie dowodu z wykazu rachunku bankowego na okoliczność wybrania przez Pani męża 500 zł z bankomatu. Pani mąż powinien także zostać powołany na świadka w celu potwierdzenia tej okoliczności (a także tego, skąd brała Pani środki pieniężne na zakupy).

Brak świadomości we prowadzeniu podrobionego środka płatniczego do obrotu czyni niemożliwym pociągnięcie Pani do odpowiedzialności karnej z art. 310 § 2 K.k. Jedną z przesłanek pociągnięcia Pani do odpowiedzialności karnej jest bowiem wykazanie winy umyślnej. Z treści Pani pytania wynika tymczasem, że mamy do czynienia z wina nieumyślną. Pani jako osoba podejrzana (mniemam, że zostanie Pani postawiony zarzut) nie ma obowiązku wykazania swojej niewinności, ale mając na uwadze brak Pani świadomości co do dysponowania podrobionym środkiem płatniczym, zasadne jest podjęcie obrony.

1. L. Tyszkiewicz i in., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1291.