Pełnomocnictwo procesowe w sprawie o alimenty

Czy pozwany może udzielić matce pełnomocnictwa procesowego do reprezentowania go w sprawie o alimenty

Proponuję, aby dokument pełnomocnictwa miał podpis z oficjalnym potwierdzeniem jego autentyczności. Byłoby dobrze, gdyby dokument pełnomocnictwa trafił do akt sprawy odpowiednio wcześniej przed wyznaczonym terminem najbliższej rozprawy.

Przedstawione przez Panią pytanie skoncentrowane jest na zagadnieniach proceduralnych, uregulowanych w Kodeksie postępowania cywilnego (K.p.c.).

Pozwany może udzielić Pani pełnomocnictwa, ponieważ jest Pani jego matką. Artykuł 87 § 1 K.p.c. brzmi: „Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia”. Przepis ten ma postać długiego zdania, w którym najważniejsze w tej sytuacji jest sformułowanie: „Pełnomocnikiem może być … jak również rodzice”. Zatem syn może udzielić Pani pełnomocnictwa procesowego do reprezentowania go w sprawie cywilnej, a sprawa o alimenty (jako sprawa z zakresu prawa rodzinnego) jest sprawą cywilną w rozumieniu artykułu 1 K.p.c. stanowiącego: „Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne)”.

Jeżeli syn udzieli Pani pełnomocnictwa, to będzie Pani pełnomocnikiem w danym postępowaniu – nie tylko podczas jednej rozprawy, a w jednym postępowaniu sądowym niekiedy przeprowadza się wiele rozpraw.

Pełnomocnictwo procesowe

W Kodeksie postępowania cywilnego uregulowano zagadnienie pełnomocnictwa procesowego, które jest rodzajem pełnomocnictwa (w rozumieniu szerokim), uregulowanym w artykule 98 i następnych Kodeksu cywilnego (K.c.), którego artykuł 99 § 2 stanowi: „Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie”.

Przejdźmy więc do sposobu jego udzielenia. Sporo zależy od organizacji procesu, jaki Pani wnuk wytoczył swemu ojcu. Jeśli rozprawa ma się odbyć niebawem, to – jako swoiste rozwiązanie awaryjne – mogłoby dojść nawet do wysłania pełnomocnictwa faksem (do sądu lub na dostępny dla Pani numer faksu). Pismo z odbitką podpisu Pani syna (faks lub przesłany pocztą elektroniczną skan podpisanego dokumentu pełnomocnictwa) – jak wyżej napisałem – to swoiste rozwiązanie awaryjne; taki sposób powinien być dopełniony w formie pisemnej (np. wydruk z odręcznym podpisem syna) – najlepiej w taki sposób, by niewątpliwe było, iż to mocodawca podpisał się na dokumencie pełnomocnictwa.

Udzielenie pełnomocnictwa

Jeśli jest nieco więcej czasu (ale i tak nie za wiele), to syn mógłby do Pani przysłać list z podpisanym przez niego (własnoręcznie!) dokumentem pełnomocnictwa. Nawet na wszelki wypadek, np. z uwagi na ewentualne nastawienie powoda lub jego pełnomocnika, proponowałbym, aby podpis został oficjalnie poświadczony.

W Polsce poświadczeniami podpisów zazwyczaj zajmują się notariusze; niekiedy (w miejscowościach bez kancelarii notarialnej) wchodzi w grę poświadczanie podpisów przez urzędy lub banki (np. banki spółdzielcze na wsiach). Podobnie jak w innych sytuacjach mamy do czynienia z regułą swobody wyboru notariusza (praktykującego w Polsce). Jeśli Pani syn będzie obecny w Polsce (niekoniecznie w miejscu Pani zamieszkania), to mógłby stawić się w dowolnej kancelarii notarialnej i tam w obecności osoby urzędowej złożyć podpis pod dokumentem pełnomocnictwa.

Poświadczenie podpisu za granicą

Poświadczeniami podpisów – na podstawie prawa polskiego – za granicą zajmują się polskie przedstawicielstwa, zazwyczaj urzędy konsularne. Jeśli podpis Pani syna miałby zostać poświadczony w placówce konsularnej, to proponowałbym wcześniej skontaktować się z taką placówką – zwłaszcza co do okoliczności organizacyjnych (np. zapisanie się na wizytę w określonym czasie) oraz finansowych (opłaty za czynności konsularne są spore).

Dokument pełnomocnictwa (zapewne z oficjalnie poświadczonym podpisem mocodawcy) powinien zostać odpowiednio wcześnie, przed terminem najbliższej rozprawy, przedstawiony sądowi, aby sędzia mógł się z nim zapoznać przed rozprawą. Wnoszę, że mocodawca dokument pełnomocnictwa przesłałby Pani – potem byłoby dobrze napisać pismo przewodnie do sądu i załączyć do niego dokument pełnomocnictwa.

Składanie zeznań za granicą w placówce konsularnej

Jeśli Pani syn ma przebywać nadal poza Polską, to polska placówka konsularna mogłaby się przydać jako miejsce składania przez niego zeznań na odległość. Przesłuchanie strony może być jednym z dowodów w sprawie. Od okoliczności organizacyjnych – np. od odpowiedniego wyposażenia technicznego (sądu oraz placówki konsularnej) – może zależeć sposób przeprowadzenia przesłuchania na odległość. Niekiedy może to być przesłuchanie wykonane przez pracownika konsularnego na podstawie listy pytań z sądu. Nowa technika pozwala nawet na połączenia międzynarodowe i przesłuchanie na odległość w czasie rzeczywistym.

Minimalna treść pełnomocnictwa powinna zawierać określenie, kto komu i w jakim zakresie udziela pełnomocnictwa. Przykład: „Ja … (dane identyfikujące mocodawcę) udzielam pełnomocnictwa pani … (dane osobowe pełnomocnika) do reprezentowania mnie w sprawie sądowej (sygnatura akt: …) z wytoczonego mi przez mego syna … (dane osobowe) powództwa o alimenty”. Treść może być dłuższa, bardziej złożona, zależnie od celu oraz zakresu pełnomocnictwa. Dokument powinien zostać opatrzony datą, zapewne ze wskazaniem miejsca dokonania czynności. Jeśli Pani będzie przedkładała sądowi dokument pełnomocnictwa przez biuro podawcze, to proponuję zażądać pokwitowania przyjęcia pisma (najlepiej na kopii pisma przewodniego); podobnie w przypadku składania innych pism. Korespondencję w ważnych sprawach dobrze jest wysyłać listami poleconymi (z ewentualną opcją zwrotnego potwierdzenia odbioru).

Odpowiedź na pozew o alimenty

Ściśle rzecz ujmując, właściwa odpowiedź na Pani pytanie jest zamieszczona wyżej. Dbając o sytuację prawną Pani oraz ewentualnego mocodawcy, proponuję zastanowić się nad tym, czy będzie Pani w stanie odpowiednio skutecznie reprezentować swego syna. Ewentualnym „testem” może być próba sformułowania odpowiedzi na pozew – odpowiedź taka (najlepiej przedstawiona sądowi w wyznaczonym terminie) byłaby bardzo właściwym rozwiązaniem. Odpowiedź na pozew może sformułować pozwany, może to zrobić pełnomocnik procesowy (np. Pani) – może również inna osoba, np. ktoś w ramach „doraźnej” pomocy prawnej. Pisanie pism procesowych to jedna z działalności w ramach „ePorad24”.

Proszę skonsultować się z synem również co do ewentualnego ustanowienia przez niego adresu do doręczeń w Polsce. Zazwyczaj większość pism procesowych sąd kieruje na adres pełnomocnika strony w procesie cywilnym; niekiedy jednak są pisma wprost skierowane do strony (np. wezwania do osobistego stawiennictwa). Ustanowienie adresu do doręczeń w Polsce (np. adresu, pod którym Pani zamieszkuje) to jedna z opcji w tym zakresie.