Papierosy bez akcyzy w sklepie – co grozi sprzedawcy?

Pani czyn zabroniony wypełnia znamiona tzw. paserstwa akcyzowego. Czyn ten jest wskazany w art. 65 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 186 ze zmianami, dalej zwanej: „K.k.s.”), zgodnie z którym:

„§ 1. Kto nabywa, przechowuje, przewozi, przesyła lub przenosi wyroby akcyzowe stanowiące przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 63, art. 64 lub art. 73 lub pomaga w ich zbyciu albo te wyroby akcyzowe przyjmuje lub pomaga w ich ukryciu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Kto nabywa, przechowuje, przewozi, przesyła lub przenosi wyroby akcyzowe, o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że stanowią one przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 63, art. 64 lub art. 73, lub pomaga w ich zbyciu albo te wyroby akcyzowe przyjmuje lub pomaga w ich ukryciu, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 4. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Wszystko zatem zależy od kwoty podatku narażonego na uszczuplenie. Jeżeli bowiem kwota podatku narażonego na uszczuplenie:

• jest mniejsza lub równa od pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, to wymierzana jest kara grzywny określona kwotowo (jak za wykroczenie skarbowe),
• jest większa od pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, to wymierzana jest kara grzywny określona w stawkach dziennych, jak za przestępstwo skarbowe (do 720 dziennych stawek grzywny); zarówno dzienna stawka grzywny, jak i liczba stawek dziennych określana jest przez sąd w wyroku skazującym,
• jest większa od pięćsetkrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, to wymierzana jest kara grzywny określona w stawkach dziennych, jak za przestępstwo skarbowe (do 720 dziennych stawek grzywny); zarówno dzienna stawka grzywny, jak i liczba stawek dziennych określana jest przez sąd w wyroku skazującym, a także może być kara pozbawienia wolności do lat 3, albo obie te kary (grzywna i pozbawienie wolności) łącznie.

Przestępstwo lub wykroczenie skarbowe paserstwa akcyzowego ma bardzo szerokie znamiona strony przedmiotowej. Innymi słowy, dużo jest takich zachowań, które – w ocenie ustawodawcy – zasługują na penalizację w art. 65 K.k.s. Tak naprawdę wystarczy, aby przyjęła Pani do sprzedaży (oficjalnie czy też w sposób dorozumiany – „spod lady”), albo w ogóle posiadała Pani w sklepie wyrób bez polskich znaków akcyzy i już takie zachowanie, nawet nieumyślne, będzie podlegało odpowiedzialności karnej określonej powyżej.

W określonych okolicznościach można byłoby się zastanowić nad tzw. wnioskiem o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Można go złożyć wtedy, gdy mówimy o przestępstwie. W przypadku wykroczenia karnego skarbowego po prostu przyjmujemy mandat karny (jak przy przekroczeniu prędkości).

K.k.s. nie uzależnia kwalifikacji prawnej tego czynu od liczby papierosów. Uszczuplona lub narażona na uszczuplenie akcyza nie może aktualnie przekraczać kwoty 8400 zł, aby móc potraktować dany czyn jak wykroczenie skarbowe. Powyżej tej kwoty jest przestępstwo i w grę wchodzi już sąd.

Druga, istotna sankcja to orzeczenie przepadku przedmiotów pochodzących z czynu zabronionego. W tym przypadku papierosów i obciążenie Pani kosztami ich przepadku (np. zniszczenia).

Pyta Pani także: czy przeszukanie sklepu bez nakazu było zgodne z prawem? Najprawdopodobniej przeszukanie odbyło się na podstawie art. 220 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (j.t. Dz. U. z 1997 r. Nr 89 poz. 555 ze zmianami, dalej zwanej: „K.p.k.”) w związku z art. 113 § 1 K.k.s. Zgodnie z jego treścią:

„§ 1. Przeszukania może dokonać prokurator albo na polecenie sądu lub prokuratora Policja, a w wypadkach wskazanych w ustawie – także inny organ.

§ 2. Postanowienie sądu lub prokuratora należy okazać osobie, u której przeszukanie ma być przeprowadzone.

§ 3. W wypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie sądu lub prokuratora nie mogło zostać wydane, organ dokonujący przeszukania okazuje nakaz kierownika swojej jednostki lub legitymację służbową, a następnie zwraca się niezwłocznie do sądu lub prokuratora o zatwierdzenie przeszukania. Postanowienie sądu lub prokuratora w przedmiocie zatwierdzenia należy doręczyć osobie, u której dokonano przeszukania, w terminie 7 dni od daty czynności na zgłoszone do protokołu żądanie tej osoby. O prawie zgłoszenia żądania należy ją pouczyć”.

Z powyższego przepisu wynika, że nakazu przeszukania może nie być przy samej czynności przeszukania. W przypadku sprawy niecierpiącej zwłoki właściwe władze mogą samą czynność przeszukania zatwierdzić. Szczegółowo sprawę zbadać będzie można dopiero po przedstawieniu szczegółów dotyczących przebiegu czynności przeszukania.

Stan prawny z 09.12.14 r.