Oświadczenie, że darowizna nie wchodzi w skład masy spadkowej

Czy darowizna będzie wliczana do spadku po śmierci darczyńcy?

Rozumiem, że chodzi o ewentualny spadek po teściu i udział w spadku czy raczej brak udziału w spadku jego obecnej żony.

Zgodnie z zapisami Kodeksu cywilnego:

„Art. 1039. § 1. Jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

§ 2. Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego nie wymienionego w paragrafie poprzedzającym.

§ 3. Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte.

Art. 1042. § 1. Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że wartość darowizn podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny podlegającej zaliczeniu.

§ 2. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku.

§ 3. Przy zaliczaniu na schedę spadkową nie uwzględnia się pożytków przedmiotu darowizny”.

Podstawowy krąg osób zobowiązanych do zaliczenia otrzymanych darowizn określa art. 1039 § 1. Z przepisu tego wynika, że nie są do tego zobowiązani wszyscy spadkobiercy ustawowi, lecz jedynie zstępni oraz małżonek. Ten ostatni ma jednak obowiązek zaliczenia otrzymanych darowizn jedynie wówczas, gdy dziedziczy w zbiegu ze zstępnymi. Zarówno zstępni, jak i małżonek muszą dziedziczyć z ustawy.

Zwolnienie określonej darowizny z obowiązku zaliczenia jej do schedy spadkowej

Wola spadkodawcy zwolnienia określonej darowizny z obowiązku zaliczenia nie musi być wyrażona expressis verbis. Może także wynikać z okoliczności. Ocena, czy okoliczności wskazują na istnienie takiej woli spadkodawcy, musi być dokonana przez sąd orzekający przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego. Jeżeli spadkobiercy dokonują umownego działu spadku, to muszą oni zgodnie ocenić, czy spadkodawca chciał zwolnić określoną darowiznę od obowiązku zaliczenia.

Oświadczenie spadkodawcy o zwolnieniu darowizny z obowiązku zaliczenia może być złożone przy dokonywaniu tej darowizny lub w innym momencie. Zachowanie określonej formy nie jest tutaj wymagane. Jeżeli spadkodawca sporządza testament, którego treść nie wyłącza dziedziczenia z ustawy (np. zawiera jedynie zapisy), może także w testamencie zawrzeć postanowienie o wyłączeniu darowizny od obowiązku zaliczenia

Dopóki wnuk nie będzie spadkobiercą, będzie nim córka. Dopóki żyje Pana żona, wnuk nie jest spadkobiercą. Jeśli (oczywiście hipotetycznie) Pana żona, a matka wnuka, by umarła, wnuk będzie spadkobiercą po dziadku i będzie miał obowiązek zaliczyć darowiznę do działu spadku. Jednak oświadczenie dziadka złożone w dowolnym momencie wyklucza taką ewentualność,. Niestety nie chroni przed dochodzeniem przez obecną żonę dziadka – po jego śmierci – zachowku od wnuka.

Zgodnie z art. 994:

„§ 1. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

§ 2. Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.

§ 3. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa”.

Jeśli nawet dziadek złoży oświadczenie – to i tak nie wpłynie to na zachowek.Ale odpowiadając na Pana pytanie – dziadek może w dowolnym momencie złożyć oświadczenie o niezaliczaniu darowizny na schedę spadkową – ale proszę pamiętać, że funkcjonuje to tylko w razie działu spadku.