Ostateczne ponaglenie do wykonania zleconych prac

Jak wyegzekwować od wykonawcy wywiązanie się z umówionej usługi?

W mojej ocenie najskuteczniejszym sposobem byłoby przesłanie do firmy oficjalnego pisma wyznaczającego ostateczny termin zakończenia prac pod rygorem odstąpienia od umowy na podstawie art. 635 Kodeksu cywilnego (K.c.) i obciążenia jej odszkodowaniem, w tym za szkodę powstałą w związku z powierzeniem dalszych prac innej firmie (tu celowo dość ogólnie formułuję taki rygor). Takie wyznaczenie terminu być może zadziała mobilizująco na drugą stronę. Można by się zastanowić, czy pisma takiego nie wysłać z Pani pełnomocnictwem do dalszego prowadzenia sprawy z kancelarii profesjonalnego pełnomocnika. Gdyby rzeczywiście termin nie został zachowany, wyśle Pani oświadczenie o odstąpieniu od umowy wraz z wezwaniem do oddania wynagrodzenia (w części po odliczeniu kosztów dotychczas wykonanych prac) i przechowywanych u przedsiębiorcy drzwi oraz ewentualnego odszkodowania, gdyby z powodu przedłużania prac poniosła Pani szkodę. W razie braku zwrotu może Pani wystąpić na drogę sądową.

Po przedstawieniu tak naprawdę wniosku końcowego przejdę do omówienia jego podstaw prawnych.

Niewywiązanie się wykonawcy z umowy o dzieło

Z opisu wynika, że zawarła Pani z umowę z przedsiębiorcą prowadzącym działalność w zakresie renowacji stolarki na odnowienie tej stolarki w Pani mieszkaniu. Taka umowa jest umową o dzieło, uregulowaną w Kodeksie cywilnym. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 K.c.).

Mimo zapłaty wynagrodzenia, a może właśnie z tego powodu, przedsiębiorca w sposób znaczny, żeby nie powiedzieć rażący, opóźnia prace. Podobne prace można by bowiem wykonać zapewne w okresie ok. 1 miesiąca, u Pani prace nie zostały zakończone już od pięciu miesięcy.

Zgodnie z art. 635 K.c.:

„Art. 635 Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.”

Jest to przepis szczególny wobec przepisu art. 491 K.c., odnoszącego się ogólnie do wszystkich umów:

„Art. 491 § 1. Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

§ 2. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty niespełnionego świadczenia. Strona ta może także odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.”

Odstąpienie od umowy o wykonanie dzieła

Przepis art. 635 K.c. pozwala na odstąpienie od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu i bez zawinienia drugiej strony w przekroczeniu terminu. Oświadczenie takie może być wyrażone w formie dowolnej, także w sposób dorozumiany, musi być złożone tak, by druga strona mogła zapoznać się z jego treścią (art. 60, 61 K.c.).

Mając jednakże na uwadze, iż z pewnością zależy Pani, by prace dokończyła właśnie ta firma, najlepiej będzie wyznaczyć jej dodatkowy termin. Takim pismem da Pani szansę na wykonanie zlecenia i zmobilizuje drugą stronę do jego wykonania, a jeśli okaże się to zadanie beznadziejne, otworzy sobie Pan drogę do odzyskania wynagrodzenia. Proszę listy przesyłać listami poleconymi za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Odstąpienie od umowy, żądanie zwrotu świadczeń na rzecz konsumenta oraz naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania

Odstąpienie od umowy powoduje, że umowa wzajemna przestaje wiązać strony – następuje taki stan, jak gdyby nie była podpisana. Strony nie są zobowiązane do wykonania świadczeń, a świadczenia już spełnione podlegają zwrotowi (art. 494 K.c.).

„Art. 494 § 1. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

§ 2. Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie.”

Odstąpienie od umowy z wykonawcą i rozliczenia między stronami umowy

W podobnych sprawach budzi wątpliwości, w jaki sposób może Pani „zwrócić” wykonaną już pracę. W takim przypadku powinno dojść do rozliczenia stron – druga strona może naliczyć wynagrodzenie na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 K.c.). Może Pani zatem w wezwaniu wskazać, iż dotychczasowe prace wycenia Pani na daną kwotę i wzywa do zwrotu pozostałej kwoty. Zwracam uwagę, że gdyby poniosła Pani szkodę z uwagi na opóźnienie (np. musiała Pani w tym czasie wynajmować mieszkanie, na co przeznaczono dodatkowe środki), może Pani żądać odszkodowania od wykonawcy. Takie odszkodowanie mogłoby obejmować – gdyby była Pani zmuszona naprędce szukać innej firmy do zakończenia wykonywania dzieła, a ta firma stosowałaby wysokie ceny z racji szybkiego przystąpienia do wykonania – nadwyżkę zapłaconej kwoty w porównaniu z poprzednio umówionym wynagrodzeniem. Tu jednak musiałaby Pani wykazać, że szukała Pani innej przystępnej cenowo firmy (np. korespondencją mailową z zapytaniami o ceny i terminy wykonania w większości firm z okolicy).

Obciążenie nierzetelnego wykonawcy kosztami zastępczego wykonania prac przez inną firmę

Nadmienię jeszcze, że w ścisłym tego słowa znaczeniu obciążenie drugiej strony kosztami zastępczego wykonania (tj. wykonywania przez inną firmę) może nastąpić nie w przypadku braku terminowości, ale wadliwego wykonywania dzieła:

„Art. 636 § 1. Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

§ 2. Jeżeli zamawiający sam dostarczył materiału, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.”

Gdyby nie chciała Pani odstępować od umowy, a z tytułu zwłoki poniosła szkodę, może Pani żądać od drugiej strony zapłaty odszkodowania za szkodę, którą Pani poniosła w wyniku tejże zwłoki, która kwalifikuje się jako nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 K.c.).

Naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania

Na mocy art. 471 K.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Nienależyte wykonanie zobowiązania ma miejsce wtedy, gdy zachowanie dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, jednak osiągnięty przez niego wynik nie spełnia wymogów świadczenia, do którego dłużnik był zobowiązany (wyrok SA w Katowicach z dnia 21 kwietnia 2009 r., V ACa 88/09, LEX nr 523881). Szkodą jest uszczerbek majątkowy, na który składają się strata i utracony zysk (art. 361 § 2 K.c.).

Jak skutecznie dochodzić odszkodowania za nienależyte wykonanie zlecenia?

Żeby jednak skutecznie zrealizować roszczenie o odszkodowanie musi Pani dowieść:

• nienależytego wykonania zobowiązania / winy – tu przekroczenie terminu jest oczywiste;
• poniesienia szkody majątkowej i wysokości tej szkody – o ile taką Pani poniosła.
• związku adekwatnego między nienależytym wykonaniem zobowiązania a powstaniem szkody.

Zgodnie z art. 6 K.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na mocy art. 232 zd. 1 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Trzeba jednak podkreślić, że w kodeksie zostały przewidziane ułatwienia dowodowe: sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (art. 231 K.p.c.), jeśli natomiast strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może uznać te fakty za przyznane (art. 230 K.c.).

Gdyby zatem z racji opóźnień poniosła Pani rzeczywistą finansową stratę lub utraciła zysk, może Pani żądać ich zapłaty przy udowodnieniu powyżej wskazanych przesłanek.