Osoba samotnie wychowująca dziecko - wniosek o przyjęcie dziecka do przedszkola

Definicja osoby samotnie wychowującej dziecko

W pierwszej kolejności należy przeanalizować istniejącą definicję legalną osoby samotnie wychowującej dziecko, która znajduje się w art. 3 pkt. 17a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 390). Zgodnie z tą definicją „przez osobę samotnie wychowującą dziecko – rozumie się pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem”.

Zasadne jest przeanalizowanie orzeczeń, które zapadają w sprawach, gdzie poruszana jest kwestia osoby samotnie wychowującej dziecko i jej definicji. Tytułem przykładu należy wskazać na następujące orzeczenia i ich uzasadnienia:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 kwietnia 2022 r. sygn. akt III SA/Gd 646/21, zgodnie z którym – sąd uznał, że osobą samotnie wychowującą dziecko jest wyłącznie osoba stanu wolnego, która wychowuje dziecko bez pomocy innej osoby; to taki rodzic który wychowuje swoje dziecko bez drugiego rodzica tego dziecka; Sąd wskazał: „Przy dokonywaniu interpretacji art. 3 pkt 17a ustawy istotny jest sposób wychowywania dziecka uprawnionego do świadczenia, czyli to kto go wychowuje, na co wskazuje wykładnia zwrotu »chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem«, który używając słowa »z jego rodzicem« ma na myśli rodzica biologicznego. Zatem spełniona jest przesłanka samotnego wychowywania dziecka zawsze wówczas, gdy jest ono wychowywane tylko przez jednego jego rodzica, tj. biologicznego ojca lub matkę dziecka”.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 29 marca 2022 r. sygn. akt II SA/Rz 1793/21 – „W niniejszej sprawie Sąd podziela wskazaną wyżej linię orzeczniczą oraz stojące u jej podstaw argumenty. Ponadto należy przytoczyć stanowisko WSA w Rzeszowie wyrażone w wyroku z dnia 19 stycznia 2021 r., sygn. akt II SA/Rz 1052/20, że przepis art. 3 pkt 17a u.ś.r. wyraźnie odwołuje się do prawnorodzinnej kategorii »wychowania dziecka«. Ponieważ u.ś.r. nie definiuje autonomicznie tego pojęcia, konieczne w tym zakresie jest sięgnięcie do regulacji wynikającej z ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.io.). Zgodnie z art. 95 § 1 w zw. z art. 92 i art. 93 § 1 K.r.io. władza rodzicielska nad dzieckiem aż do uzyskania przez nie pełnoletności przysługuje co do zasady jego rodzicom, obejmując prawo i obowiązek rodziców do wychowywania dziecka. Z przepisów tych wynika, że osobą wychowującą dziecko jest zasadniczo jego naturalny rodzic. Nie jest natomiast w sensie prawnym osobą wychowującą dziecko mąż matki albo żona ojca, niebędący rodzicami tego dziecka, chyba że osoby te przysposobią dziecko drugiego małżonka (art. 1211 K.r.io.)”

Władza rodzicielska

Biorąc pod uwagę powyższe, należy odnieść się do regulacji wynikających z ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zwanej dalej w skrócie K.r.io. Zgodnie z art. 92 K.r.io. dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 K.r.io.). Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień (art. 96 § 1 K.r.io.). Odnosząc się do definicji pojęcia wychowanie, należy zaznaczyć, że „w szerokim znaczeniu przez wychowanie rozumie się całokształt oddziaływań środowiska wychowawczego na określoną osobę lub grupę osób, zmierzających do uzyskania określonego celu zgodnego z przyjętym programem. W wąskim znaczeniu wychowanie oznacza przede wszystkim oddziaływanie na osobowość człowieka, proces rozwijania i stymulowania właściwości psychicznych i zachowania wychowanka. Ogólna funkcja działalności wychowawczej polega na wywołaniu ewentualnie trwałych i pozytywnych zmian w aktywności i zachowaniu człowieka”( A. Pośpiech [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 95).

Uczestniczenie ojca w wychowaniu dziecka

W przypadku opisanym przez Panią należy wskazać na następujące okoliczności:

• ojciec dziecka żyje,
• ojciec dziecka nie jest nieznany,
• ojciec ma kontakt z dzieckiem,
• ojciec bierze udział w jego wychowaniu ,
• ojciec nie jest pozbawiony władz rodzicielskiej,
• ojciec uczestniczy w życiu dziecka.

Co do zasady w przypadku gdy dziecko będzie musiało mieć wykonaną operację, to zgoda na taki zabieg będzie musiała pochodzić zarówno od Pani jak i od ojca dziecka. Podobnie przy zapisach do przedszkola lub szkoły również wymagane powinny być dwa podpisy (w praktyce są placówki, które tego nie przestrzegają, co potem może rodzić poważne, prawne konsekwencje w przypadku konfliktu pomiędzy rodzicami). Zatem w okolicznościach przez Panią wskazanych trudno jest mówić o tym, że jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko, gdyż biologiczny ojciec dziecka uczestniczy w jego wychowaniu. W przypadku korzystania ze środków publicznych spełnienie tej definicji jest weryfikowane, stąd też w przypadku poczynienia ustaleń jak powyższe, status osoby samotnie wychowującej dziecko mógłby zostać zakwestionowany. Formalnie bowiem władza rodzicielska przysługuje ojcu dziecka, który z tej władzy korzysta.