Osiągnięcie wieku emerytalnego a renta wyrównawcza

Renta wyrównawcza z powodu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy

W pierwszej kolejności opiszę Panu problem dość ogólnie, bo nie mam od Pana zbyt wielu informacji na temat Pana indywidualnej sytuacji. Jak rozumiem, przyznano Panu rentę wyrównawczą i zastanawia się Pan, czy będzie ona wypłacana także w wieku emerytalnym. Rentę przyznano z powodu całkowitej lub częściowej Pana niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej, która zaistniała na skutek wypadku (art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego).

Renta wyrównawcza, o której mowa w art. 444 § 2, powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi, a wynagrodzeniem, jakie – w konkretnych warunkach jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swej uszczuplonej zdolności do pracy (por. np. wyrok SN z 8 czerwca 2005 r., sygn. akt V CK 710/04), jeśli poszkodowany stał się całkowicie niezdolny do pracy – wysokość renty powinna odpowiadać zarobkom, jakie mógłby uzyskać, gdyby nie wypadek. Renta ta stanowi formę odszkodowania, ma więc zrekompensować uszczerbek majątkowy w postaci utraty zarobku, jaki poszkodowany poniósł wskutek wypadku. Już na podstawie tych konstatacji trzeba stwierdzić, że gdyby skutki wypadku wpłynęły na zmniejszenie emerytury, ubezpieczyciel winien wypłacać różnicę między kwotą, którą uzyskiwałby Pan z ZUS-u (KRUS)-u, gdyby uszczerbek spowodowany wypadkiem nie zaistniał a kwotą, jaką Panu faktycznie przyznano w momencie uzyskania uprawnień do emerytury. Oczywiście jeśli z uwagi na wypadek otrzymuje Pan jeszcze inne świadczenia, powinny one być wliczone do uzyskiwanej emerytury przy dokonywaniu wyżej wymienionych obliczeń. Trzeba bowiem ustalić, jaką stratę rzeczywiście Pan poniósł.

Uzyskanie uprawnień do emerytury a renta wyrównawcza

Przyjmuje się w orzecznictwie, że osiągnięcie wieku emerytalnego i spełnienie innych warunków nabycia prawa do emerytury nie powoduje prawnej utraty zdolności do pracy zarobkowej i nie daje podstawy do ograniczenia obowiązku pracodawcy (tu: ubezpieczyciela) zapłaty renty wyrównawczej do momentu uzyskania uprawnień do emerytury, chyba że z okoliczności danej sprawy wynika, iż powód w chwili osiągnięcia uprawnień do emerytury byłby niezdolny do wykonywania pracy zarobkowej nawet wówczas, gdyby nie uległ wypadkowi (uchwała SN z 12.06.2968 r., sygn. akt III PZP 27/68; wyrok SN z 15.11.2006 r., sygn. akt I UK 150/06). Sąd nie powinien zatem ograniczać daty, do której ma być wypłacana renta wyrównawcza do daty uzyskania uprawnień emerytalnych.

Czy uzyskanie prawa do emerytury powoduje zaprzestanie wypłacania renty wyrównawczej?

Natomiast jeżeli wskutek zmiany wysokości zarobków stanowiących podstawę ustalenia renty inwalidzkiej lub emerytury, ta ostatnia byłaby wyższa od pobieranej przez poszkodowanego renty inwalidzkiej, poszkodowany – na którego rzecz zasądzono rentę uzupełniającą wyrównującą różnicę pomiędzy tymi zarobkami a rentą inwalidzką tylko do czasu ukończenia przez niego 65 lat życia - może żądać renty uzupełniającej za okres późniejszy, w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy emeryturą jaką otrzymywałby, gdyby nie wypadek, a rentą inwalidzką (art. 907 § 2) (tak: wyrok SN z 14 stycznia 1977 r., sygn. akt III CZP 58/76, por. także wyrok SN z 17.05.2007 r., sygn. akt I UK 350/06).

Zatem uzyskanie prawa do emerytury nie powoduje automatycznie zaprzestania wypłacania renty wyrównawczej, ale ubezpieczyciel może domagać się zmiany zakresu swojego obowiązku (albo jego zniesienia; na mocy art. 907 § 2) w ten sposób, że wypłacana przez niego renta jedynie uzupełni kwotę, której Pan nie uzyskuje z uwagi na skutki wypadku, a gdyby nie wypadek, mógłby Pan uzyskać. Jeśli otrzymuje Pan emeryturę w takiej samej wysokości, w jakiej otrzymywałby Pan, gdyby nie skutki wypadku, renta wyrównawcza zostanie zniesiona.