Po ilu latach ulega przedawnieniu prawo nabycia spadku?

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy od spadku?

Zgodnie z obowiązującym prawem spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 i art. 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.)

Do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia. Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.

Ma zatem zastosowanie art. 6 ust. 4 w starym brzmieniu, stanowiący, iż „jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia”.

Czy podatek od spadków i darowizn się przedawnia?

Co do zasady, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, jednakże gdy zobowiązanie podatkowe powstaje na skutek wydania decyzji, nie powstanie, jeżeli decyzja ustalająca zostanie doręczona po upływie 3 lat – jeżeli jednak podatnik, tak jak Pani, nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego, zobowiązanie podatkowe nie powstanie, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Konkludując – jeśli postanowienie sądu o nabyciu spadku uprawomocniło się w 2004 r., przedawnienie prawa do wydania decyzji w sprawie podatku od spadków nastąpiło z końcem 2009 r. – zatem zobowiązanie podatkowe nie powstanie. Powyższe wynika z art. 68 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa.

Na marginesie stwierdzić należy, że podatek w uproszczeniu płaci się od majątku nabytego w spadku, a nie majątku przypadający po dziale spadku. Innymi słowy, dział spadku nie ma znaczenia dla wysokości podatku.

Już w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 22.12.1998 r. (sygn. akt I SA/Lu 1291/97) stwierdzono, że „podatkowi [od spadków i darowizn] (…) podlega (…) nabycie własności w drodze spadku, co następuje w chwili otwarcia spadku – śmierci spadkodawcy (art. 924 i 935 kc). Okoliczność, że spadek przypada kilku spadkobiercom oznacza jedynie wspólność majątku spadkowego, która oczywiście może być zniesiona w drodze działu spadku na mocy orzeczenia sądu bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami. Fakt, że spadkobiercy przystąpili do działu spadku jest konsekwencją nabycia majątku spadkowego na współwłasność w częściach określonych orzeczeniem stwierdzającym nabycie spadku.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciążący na spadkobiercach powstał z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia Sądu stwierdzającego nabycie spadku i z tą chwilą byli oni obowiązani do złożenia zeznań podatkowych w terminie 1 miesiąca, wskazując rzeczy i prawa majątkowe oraz ich wartość (§ 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 września 1981 r. w sprawie podatku od spadków i darowizn – Dz. U. Nr 33, poz. 121). Organy podatkowe zasadnie więc podniosły, że sprawa działu spadku nie ma związku z prowadzonym postępowaniem w sprawie wymiaru podatku od spadku”.