Co to jest konkurs według przepisów prawa?
W pierwszej kolejności odnieśmy się do kwestii legalności organizowania konkursu. Na gruncie prawa konkurs to nic innego jak przyrzeczenie publiczne opisane w art. 919-921 Kodeksu cywilnego (K.c.). Zgodnie z przywołanymi przepisami – kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać. Publiczne przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność jest bezskuteczne, jeśli nie został w nim oznaczony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę. Ocena, czy i które dzieło lub czynność zasługuje na nagrodę, należy do przyrzekającego, chyba że w przyrzeczeniu nagrody inaczej zastrzeżono. Przyrzekający nagrodę nabywa własność nagrodzonego dzieła tylko wtedy, gdy to zastrzegł w przyrzeczeniu. W wypadku takim nabycie własności następuje z chwilą wypłacenia nagrody. Przepis ten stosuje się również do nabycia praw autorskich albo praw wynalazczych.
Zauważymy, że przedstawione przepisy w żaden sposób nie warunkują możliwości przyrzeczenia publicznego od statusu osoby przyrzekającej. W rezultacie takie przyrzeczenie może zgłosić każdy, zarówno przedsiębiorca, stowarzyszenie, fundacja czy osoba prywatna. W świetle tych wyjaśnień nic nie stoi na przeszkodzie, aby organizowali Państwo konkurs (zawody) sportowe z nagrodami.
Przekazywanie przez firmy nagród rzeczowych
W dalszej części przejdźmy do kwestii przekazywania przez firmy nagród rzeczowych. Trzeba tu bowiem ustalić, czy odbywa się to w ramach darowizny, czy też w ramach umowy sponsoringu. Są to bowiem dwie odrębne umowy wywołujące różne skutki podatkowe. Zgodnie z art. 888 K.c.: przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oznacza to, że darowizna to typowa umowa nieodpłatna, w której darczyńca (tutaj firma) nie otrzymuje nic w zamian. Przez nieodpłatność należy rozumieć brak jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego czy to w postaci materialnej, czy niematerialnej.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Darowizna czy sponsoring
Inaczej jest natomiast z umową sponsoringu. Jest to umowa nienazwana, której istotą jest odpłatne świadczenie wykonywane przez sponsora na rzecz innego podmiotu (sponsorowanego), w zamian za co sponsorowany zobowiązany jest do reklamowania, promowania sponsora lub jego produktów (odpowiednio towarów lub usług), informowania o samym sponsoringu i sponsorze. Zatem w przypadku sponsoringu sponsorowany wykonuje na rzecz sponsora usługę reklamową, a w zamian za to otrzymuje wynagrodzenie bądź to w formie gotówki, bądź też w postaci innych świadczeń (towary, usługi, prawa). W rezultacie mamy do czynienia ze świadczeniem dwóch stron umowy. W przypadku natomiast darowizny do świadczenia zobowiązana jest wyłącznie jedna strona – w sposób nieodpłatny i kosztem swojego majątku. Skoro w przypadku umowy sponsoringu mamy do czynienia z wykonywaniem pewnych świadczeń przez obie strony, to można stwierdzić, że jest to umowa barterowa charakteryzująca się ekwiwalentnością świadczeń.
Umowa sponsoringu podlega opodatkowaniu podatkiem PIT. W takim przypadku po stronie sponsorowanego powstaje przychód w wysokości otrzymanych przedmiotów rzeczowych. W konsekwencji, jeżeli firma przekazuje sprzęt sportowy, ale w zamian wymaga, aby w czasie turnieju reklamować jej markę, to mamy do czynienia z umową sponsoringu, która podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Jeżeli natomiast firma przekazuje sprzęt sportowy, nie oczekując niczego w zamian, to mamy do czynienia z darowizną, która podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. W tym zakresie darowizny otrzymane od osób trzecich są wolne od podatku do kwoty 4902 zł, przy czym proszę pamiętać, że nie jest to limit jednorazowy. Do limitu bierze się bowiem pod uwagę sumę darowizn z ostatnich 5 lat (art. 9 ust. 2 ustawy SD). Jeżeli w stosunku do osoby obdarowanej limit ten został przekroczony, to należy odprowadzić podatek od darowizny.
Nagrody przekazywane w zawodach sportowych a limit w podatku dochodowym
W dalszej części przejdźmy do nagród przekazywanych w zawodach sportowych. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy PIT – wolna od podatku jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 2000 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Od 1 stycznia 2018 r. podniesiono limit zwolnienia z 760 zł do 2000 zł.
W kontekście powyższego przepisu istotne jest jednak wyjaśnienie, w jaki sposób organy podatkowe oraz sądy administracyjne rozumieją pojęcie „wygrana w konkursie”. W interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10.05.2019 r. (nr 0113-KDIPT2-3.4011.163.2019.1.SJ) czytamy:
„Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia »konkurs« oraz »nagroda«, wobec czego w celu jego określenia uzasadnione jest zastosowanie wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN »konkurs« jest to przedsięwzięcie dające możliwość wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp., natomiast »nagroda« to dyplom, odznaczenie, pieniądze lub wartościowy przedmiot będące formą uznania lub wyróżnienia za osiągnięcia, zwycięstwo w konkursie, w zawodach itp.
Z definicji tych wynika, że jakieś przedsięwzięcie można określić mianem konkursu, jeśli istnieje w nim element współzawodnictwa w celu osiągnięcia najlepszego rezultatu. W powszechnym rozumieniu »konkurs« to postępowanie mające na celu wyłonienie najlepszego zwycięzcy bądź kilku zwycięzców spośród grupy najlepszych uczestników spełniających określone kryteria. Równie ważnym jak element współzawodnictwa jest strona formalna całego przedsięwzięcia. Konieczne jest bowiem sporządzenie regulaminu konkursu, w którym określona zostanie nazwa konkursu, organizator, uczestnicy konkursu, nagrody oraz sposób wyłonienia zwycięzców.”
W wyroku NSA z dnia 9 kwietnia 2014 r. II FSK 911/12 czytamy, że: „definicja pojęcia »konkurs« zawiera kilka elementów. W pierwszej kolejności powinno nastąpić ogłoszenie konkursu wraz ze stosownym regulaminem, po czym uczestnicy konkursu powinni podjąć stosowne działania, które z samej natury konkursu, powinny zawierać w sobie element rywalizacji. Zakończeniem konkursu, który jest wynikiem współzawodnictwa uczestników konkursu, jest ogłoszenie wyników i nierzadko rozdanie nagród. Nie ulega też wątpliwości w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, że wynik konkursu ma ścisły związek z efektem bezpośredniego współzawodnictwa uczestników konkursu i ich rywalizacji.”
Kiedy wygrana w konkursie korzysta ze zwolnienia?
W świetle powyższych wyjaśnień z konkursem mamy do czynienia gdy istnieje określony regulamin ustalający, w jaki sposób wyłania się zwycięzcę (zwycięzców). Ponadto musi istnieć element rywalizacji, a nagroda musi być ściśle związana ze współzawodnictwem. Zwłaszcza jeżeli element współzawodnictwa (rywalizacji) nie jest spełniony, nie można mówić o wygranej w konkursie, która w dalszej kolejności korzystałaby ze zwolnienia. Jak czytamy w wyroku NSA z 15.12.2015 r., nr II FSK 2615/13:
„Jedynie ubieganie się o nagrodę (jej wysokość) przez zawodników, trenerów i inne osoby wyróżniające się osiągnięciami w działalności sportowej – bez współzawodniczenia, konkurowania między sobą – nie mieści się w pojęciu »konkurs«, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68 u.p.d.o.f.”
Podobnie też Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 16.02.2011 r., nr IBPBII/1/415-925/10/BJ:
„Aby zawody sportowe zostały zakwalifikowane do konkursu z dziedziny sportu, powinny przede wszystkim obejmować element rywalizacji, współzawodnictwa, a nagrody winny zostać przyznane zwycięzcom konkursu. Również i tutaj ważnym jako element współzawodnictwa jest strona formalna całego przedsięwzięcia. Konieczne jest bowiem sporządzenie regulaminu konkursu, w którym określona zostanie nazwa konkursu, organizator, uczestnicy konkursu, nagrody oraz sposób wyłonienia zwycięzców. Jeśli zawody sportowe spełniają warunki konkursu i są organizowane dla szerokiego kręgu zawodników z całego kraju, natomiast nagrody są przyznane zwycięzcom konkursu oraz jednorazowa wartość nagrody nie przekroczy kwoty 760,00 zł [przyp. aut. obecnie 2000 zł], to nagrody te są objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych, stosownie do przepisu art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w kategorii konkursu z dziedziny sportu.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż za udział w zawodach wędkarskich zawodnicy otrzymują puchary, medale oraz nagrody rzeczowe finansowane z opłaty startowej. Warunkiem przystąpienia do zawodów jest opłata startowa oraz stawienie się w określonym czasie i miejscu. Zatem zawodnicy nie biorą udziału w bezpośredniej rywalizacji, aby otrzymać nagrodę. Nagrody są wręczane wszystkim uczestnikom biorącym udział w zawodach wędkarskich. Otrzymanych nagród przez zawodników nie można zatem traktować jako nagród zdobytych w konkursie sportowym.”
Przenosząc powyższe na grunt przedstawionego problemu, istotne jest to, w jakich okolicznościach odbywa się przekazywanie nagród w ramach organizowanych przez Państwa zawodów. Jeżeli bowiem nagrodę otrzymuje się już za sam udział w zawodach, to taka nagroda nie korzysta ze zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy PIT. Jeżeli natomiast nagroda jest wynikiem rywalizacji i przewidziana jest dla najlepszych w danych zawodach, to spełnia to kryteria konkursu i taka nagroda może korzystać ze zwolnienia. Warto również wskazać, że w wydawanych interpretacjach organy podatkowe wskazują na konieczność posiadania regulaminu zawodów.
Odpowiedzi na pytania
1. Czy w opisany sposób możemy zgodnie z prawem organizować turniej sportowy dla znajomych?
Tak, nie ma ku temu przeciwwskazań. Chociaż z powyższych interpretacji wynika, że taki konkurs powinien mieć regulamin.
2. Czy kwota wpisowego może być traktowana jako darowizna? Czy nie musimy się jakoś z tego wpisowego rozliczać z US?
Nie jest to darowizna, ponieważ osoba wpłacająca wpisowe otrzymuje w zamian świadczenie w postaci dostępu do zawodów i świadczenia poboczne (posiłki, napoje itp.). Nawet jeżeli przyjąć, że jest to przychód podatkowy, to jednak całość jest wydatkowana, co oznacza, że nie ma tu żadnego dochodu (zysku). W konsekwencji nie ma żadnej podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
3. Czy darowizny rzeczowe od firm, których wartość nie przekroczyła 4902 zł, powinniśmy zgłaszać do US i płacić jakiś podatek?
Jeżeli darowizna dla jednej osoby od danej firmy z ostatnich 5 lat nie przekroczyła kwoty 4902 zł, to mieści się w limicie kwoty wolnej od podatku. Rozumiem bowiem, że nie posiadają Państwo żadnego stowarzyszenia i darowizny są dokonywane na rzecz jednej osoby, która zajmuje się organizowaniem zawodów.
4. Jeśli wartość pojedynczej nagrody (nie zestawu typu: skarpetki, spodenki, koszulka, blender, piłka itp.) nie przekroczyła 760 zł, czy nie obowiązuje nas podatek?
W mojej ocenie pojedynczą nagrodę należy rozumieć jako całość a nie pojedynczą rzecz. Czyli jeżeli nagrodą jest zestaw, to należy sprawdzić, czy wartość całego zestawu będącego nagrodą nie przekracza 2000 zł. Jeżeli bowiem przyjąć Pana wykładnię tego przepisu, to nagroda mogłaby wynosić dowolną kwotę (np. 10 000 zł) – wystarczające byłoby, aby każda pojedyncza rzecz była warto 1999 zł. Z pewnością US takiej wykładni nie zaakceptuje, gdyż jest to nadużycie przepisu.
5. Gdyby wartość którejś z nagród przekroczyłaby 760 zł, czy jako osoby fizyczne możemy w jakiś sposób opłacić za to podatek?
Nadwyżka wygranej w konkursie ponad 2000 zł podlega opodatkowaniu 10% podatkiem zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy PIT.
Nota obciążeniowa
