Opłata za pobyt w DPS

Osoby obowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej

Obowiązek regulowania części opłaty za pobyt mamy w domu pomocy społecznej nie jest uzależniony od stosunków majątkowych łączących Panią ze współmałżonkiem, od tego, czy obowiązującym ustrojem jest wspólność ustawowa, rozdzielność majątkowa, czy rozszerzona lub ograniczona wspólność umowna. Dlatego dom pomocy społecznej miał prawo zlecić przeprowadzenie wywiadu przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, bowiem istotne jest, że pozostaje Pani z mężem we wspólnym gospodarstwie domowym, zaś dla potrzeb ustalenia obowiązku wnoszenia opłat dochody wszystkich osób w rodzinie podlegają sumowaniu, bez względu na zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z art. 6 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z roku 2013, poz. 182 ze zm., zwanej dalej „ustawą”) dochód na osobę w rodzinie to dochód rodziny podzielony przez liczbę osób w rodzinie, a dochód rodziny stanowi sumę miesięcznych dochodów osób w rodzinie. Nie ma zatem znaczenia ustrój majątkowy panujący pomiędzy małżonkami, przepisy nie różnicują sytuacji osób obowiązanych do wnoszenia opłat za pobyt członka rodziny w DPS od tej okoliczności. Rodzinę w świetle definicji zawartej w art. 6 pkt 14 ustawy stanowią osoby spokrewnione lub niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

Kto wnosi opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej?

W świetle przepisu art. 61 ust. 1 ustawy „obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi (zstępni to dzieci, wnuki, zaś wstępni – rodzice, dziadkowie – przyp. aut.);

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej,
– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność”.

Zgodnie z art. 61 ust. 2 ustawy „opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy;

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
2. w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2”.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby niewymienione w ust. 2 (art. 61 ust. 2a ustawy). W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez pozostałe osoby. W razie niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 2a, z obowiązku opłaty za pobyt w DPS opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków (art. 61 ust. 3 ustawy).

Rozdzielność majątkowa a obowiązek jednego z małżonków ponoszenia kosztów pobytu jego rodzica w DPS

O tym, czy dziecko (zstępny) osoby przebywającej w domu pomocy społecznej będzie obowiązane pokrywać część kosztów, zadecyduje jego sytuacja dochodowa. W świetle przepisu § 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń z pomocy społecznej (Dz. U. z roku 2012, poz. 823, obowiązującego od dnia 1 października 2012 r.), kryterium dochodowe na osobę w rodzinie wynosi 456 zł, zaś dla osoby samotnie gospodarującej – 542 zł. Skoro jest Pani osobą żyjącą z rodziny, którą stanowi także Pani współmałżonek, to jeśli cała rodzina, bez względu na obowiązującą pomiędzy małżonkami rozdzielność majątkową, osiąga dochód na osobę stanowiący co najmniej 300% kryterium dochodowego (3 x 456 zł = 1368 zł), to są podstawy, aby ponosili Państwo część kosztów pobytu matki (teściowej) w DPS, jeśli oczywiście pensjonariuszka nie będzie pokrywać ich w całości. Taka sama kwota jak wyżej (1368 zł) musi także pozostać Państwu na jedną osobę w rodzinie, po wniesieniu opłaty.

Osoba zobowiązana do pokrywania brakujących kosztów pobytu członka rodziny w DPS zawiera umowę z kierownikiem ośrodka pomocy społecznej ustalającą wysokość wnoszonej przez nią opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej, biorąc pod uwagę wysokość jej dochodów i możliwości (art. 103 ust. 2 ustawy). Zwracam uwagę, że przepis art. 64 ustawy stwarza kilka możliwości uniknięcia wnoszenia opłat. Zgodnie z jego treścią „osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli:

1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;

2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;

4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko”.