Dobrowolne wpłacanie alimentów i umorzenie kosztów komorniczych

Egzekucja alimentów z wynagrodzenia za pracę

Egzekucja alimentów z wynagrodzenia za pracę jest najprostsza do przeprowadzenia i – jak pokazuje praktyka – najskuteczniejsza. Zgodnie z art. 1086 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego „komornik obowiązany jest z urzędu przeprowadzić dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca zamieszkania”. Wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy (art. 87 § 3). W myśl podstawowych zasad obowiązujących w tym zakresie, w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – potrącenia z wynagrodzenia za pracę mogą być dokonywane do wysokości 3/5 wynagrodzenia. Jak wynika z powyższego, komornik nie może zająć dłużnikowi całego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli egzekwowane są alimenty, to można potrącić pracownikowi na ten cel z pensji 60% wynagrodzenia (bez względu na jego wysokość) po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Może więc dojść do sytuacji, kiedy kwota potrącana z wynagrodzenia za pracę nie starczy na pełne pokrycie alimentów.

Dobrowolna wpłata alimentów bez udziału komornika

Z pytania wynika, że w przyszłości chciałby Pan sam dobrowolnie płacić alimenty bez konieczności udziału komornika. W tym miejscu pragnę zaznaczyć, że w postępowaniu egzekucyjnym obowiązuje zasada, że to wierzyciel jest jego gospodarzem. Komornik nie ocenia, czy istniały podstawy do jego wszczęcia, jeżeli wierzyciel łącznie z tytułem wykonawczym złożył wniosek uprawniający. Poza tym komornik nie ma prawa badać zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym (art. 804 Kodeksu postępowania cywilnego – w skrócie K.p.c.), komornik nie jest też uprawniony do podjęcia samodzielnej decyzji o umorzeniu (zawieszeniu) postępowania. Natomiast jest on zawsze związany wnioskiem wierzyciela w tym zakresie. W związku z powyższym w zaistniałej sytuacji najlepszym i najprostszym rozwiązaniem byłoby porozumienie z wierzycielem alimentacyjnym i ustalenie, iż zawiesi on postępowanie egzekucyjne – o ile zobowiąże się Pan do dokonywania dobrowolnych stałych płatności. Jeśli nie wywiąże się Pan z zobowiązania, egzekucja będzie odwieszona.

Jeśli nie jest możliwe zawarcie takiego porozumienia z wierzycielem, wówczas może Pan spróbować skorzystać z możliwości, którą daje art. 883 § 2 K.p.c.

Złożenie wniosku o umorzenie egzekucji co do rat alimentacyjnych wymagalnych w przyszłości

Mianowicie, Panu jako dłużnikowi przysługuje prawo do złożenia wniosku o umorzenie egzekucji co do rat alimentacyjnych wymagalnych w przyszłości. Uprawnienie to wynika z treści art. 883 § 2 K.p.c., w myśl którego, żądanie umorzenia egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości przez dłużnika jest możliwe, „jeżeli uiści on wszystkie świadczenia wymagalne i złoży do depozytu sądowego sumę równającą się sumie świadczeń periodycznych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie wszczyna z urzędu egzekucję”.

Dobrowolne spełnianie świadczenia i uniknięcie ponoszenia kosztów egzekucji

Powyższy przepis zapewnia ochronę interesu wierzyciela, ale daje również możliwość dobrowolnego spełniania świadczenia i uniknięcia ponoszenia kosztów egzekucji uczciwemu dłużnikowi.

Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 27.02.2008 roku (sygn. akt III CZP 153/07), do złożenia przez dłużnika w toku egzekucji świadczenia do depozytu sądowego na podstawie art. 883 § 2 K.p.c. nie jest wymagane zezwolenie sądu przewidziane w art. 693² § 1 K.p.c.

Reasumując, po spełnieniu następujących warunków:

• dokonania zapłaty wszelkich wymagalnych należności alimentacyjnych,
• przelania odpowiedniej kwoty (sumy równej świadczeniom za okres 6 miesięcy) na rachunek depozytowy sądu,
• umocowania komornika (sporządzenie stosowne pisemne oświadczenie) do podejmowania tej kwoty w razie gdyby popadł Pan w zwłokę w zapłacie egzekwowanych świadczeń
  
  może Pan wystąpić do komornika o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Możliwość obniżenia dotychczas płaconych alimentów

Z pytania wynika, ze chciałby Pan też obniżyć wysokość płaconych przez siebie dotychczas alimentów. Musi Pan wiedzieć, że zgodnie z art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.) zakres świadczeń alimentacyjnych obciążających obowiązanych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Raz ustalona wysokość alimentów może ulec zmianie. Zgodnie bowiem z art. 138 K.r.io. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Omawianym w tym przepisie zagadnieniem zajął się między innymi Sąd Najwyższy w powołanej już wyżej uchwale pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r. W uchwale tej stwierdzono, że „potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie; tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 k.r.o.). Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów”.

Przyjmuje się, że obniżenie alimentów uzasadnia zmniejszenie się potrzeb uprawnionego lub pogorszenie sytuacji majątkowej i materialnej zobowiązanego.

Jeśli chciałby Pan zmniejszyć wysokość płaconych przez siebie alimentów, musiałby Pan wnieść do sądu pozew o ich obniżenie na podstawie wspomnianego wyżej art. 138 K.r.io.