Ojciec nie wyraża zgody na wyjazd dzieci za granicę, co zrobić?

Wykonywanie władzy rodzicielskiej

Jeśli ojciec dzieci nie wyraża zgody na ich wyjazd, należy złożyć w sądzie wniosek o orzeczenie w sprawach istotnych dla dziecka – zmianie miejsca zamieszkania.

Artykuł 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) stanowi, iż dziecko do pełnoletniości pozostaje pod władzą rodzicielską. Zgodnie z art. 95 § 3 K.r.o. – władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Poprzez dobro dziecka należy rozumieć zapewnienie mu wszystkich tych wartości, które są konieczne do jego prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego, o czym stanowi art. 96 § 1 K.r.o.

Dobro dziecka jako zasada nadrzędna

Przy ocenie dobra dziecka nie można pomijać ani uwarunkowań obiektywnych (takich jak: wiek dziecka, jego płeć, cechy charakterologiczne rodziców, stosunek rodziców do siebie, do dziecka oraz do krewnych rodzica), ani subiektywnych (wrażliwości dziecka, wzajemnych relacji oraz więzi rodziców i dzieci, poczucia bezpieczeństwa dziecka). Właściwie rozumiane dobro dziecka wymaga starań o zapewnienie mu zdrowia fizycznego i psychicznego, polegających na właściwym ukształtowaniu jego charakteru i przygotowaniu do życia społecznego. Rodzice przed powzięcie decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Miejsce zamieszkania dzieci – w braku porozumienia rozstrzyga sąd

Zgodnie z art. 97 K.r.o. – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku takiego porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Natomiast Kodeks cywilny stanowi w art. 26, iż miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z nich, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy (§ 2). Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania (art. 28 K.c.).

W świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyłącznym kryterium orzeczenia o władzy rodzicielskiej, w tym o miejscu zamieszania dziecka jest jego dobro. Rodzi to z jednej strony obowiązek wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności determinujących prawidłowy rozwój dziecka, w tym zwłaszcza kompetencji i możliwości wychowawczych rodziców, z drugiej natomiast nakazuje pominąć kwestie leżące poza interesem małoletniego, takie jak organizacja życia osobistego rodzica, czy odczuwanie potrzeby sprawowania opieki nad dzieckiem przez drugiego rodzica.

Orzeczenie sądu zastępuje zgodę rodzica na zmianę miejsca zamieszkania dzieci

Sąd opiekuńczy orzekający o miejscu zamieszkania dziecka musi mieć na względzie przede wszystkim dobro dziecka. Niepożądane jest uwzględnianie dobra rodziców, czy jednego z nich, kosztem małoletniego. Powyższa zasada dobra dziecka musi również uwzględniać wolę dziecka, zwłaszcza w sytuacji, gdy dziecko osiągnęło wiek, który umożliwia wzięcie pod uwagę jego opinii. Realizację powyższej dyrektywy stanowi przepis art. 576 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego.

Proszę więc we wniosku do sądu skupić się na tym, jakie możliwości daje dzieciom zmiana miejsca zamieszkania, oraz na tym, że nie są związane z ojcem i obecnym miejscem zamieszkania. Każdy argument musi przedstawiać perspektywy dziecka a nie rodzica. Innego wyjścia nie ma – skoro ojciec nie wyraża zgody na wyjazd dzieci, matka dzieci musi uzyskać zgodę sądu rodzinnego.