Ustanowienie kuratora w sprawie o ograniczenie władzy rodzicielskiej

Pozbawienie ojca praw rodzicielskich

Może Pani złożyć w sądzie rodzinnym pismo o zmianę wniosku. W piśmie tym wskaże Pani, że w miejsce żądania ograniczenia władzy rodzicielskiej poprzez powierzenie Pani wykonywania władzy rodzicielskiej – wnosi Pani o pozbawienie ojca praw rodzicielskich.

Stosownie do art. 193 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu.

Natomiast zgodnie z art. 13 § 2 K.p.c. przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Z tego, co Pani pisze w pytaniu, wynika, że ojciec dziecka zaniedbuje obowiązki związane z władzą rodzicielską: wychowanie dziecka, troska o jego rozwój fizyczny i duchowy, przygotowanie dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa, sprawowanie zarządu majątkiem dziecka, obowiązek alimentacyjny.

Stosownie do art. 111 § 1 Kodeksu rodzinnego, jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody, albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone w stosunku do jednego z rodziców.

Natomiast według § 1a art. 111 sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny zastosowania art. 109 § 2 pkt 5, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

Zaniedbywanie obowiązków względem dziecka 

Z powyższych przepisów wynika, że pozbawienie władzy rodzicielskiej jest najostrzejszym środkiem, jaki może zastosować sąd opiekuńczy wobec rodzica, który zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka. Ze względu na tak daleko idące skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej sąd może orzec o pozbawieniu tych praw tylko wówczas, kiedy łagodniejsze środki nie spowodowały zmiany postępowania rodzica lub kiedy ze względu na drastyczne okoliczności danego przypadku jest oczywiste, że stosowanie środków łagodniejszych nie byłoby celowe.

W Pani przypadku sąd nie stosował wcześniej łagodniejszych środków (ograniczenia władzy rodzicielskiej), dlatego też to, czy sąd pozbawi ojca władzy rodzicielskiej, zależeć będzie od ustalenia przez sąd, czy ojciec rażąco zaniedbuje swoje obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej, a także od tego, czy stosowanie łagodniejszych środków byłoby celowe.

Z Pani pytania wynika, że ma Pani duże szanse na to, aby sąd pozbawił ojca dziecka władzy rodzicielskiej.

Oczywiście łatwiej będzie Pani uzyskać orzeczenie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej ojca dziecka, jeżeli najpierw sąd ograniczy tę władzę, a ojciec dziecka nie zmieni swojego zachowania w stosunku do dziecka i nadal będzie zaniedbywał swoje obowiązki.

Czy osoba wskazana musi wyrazić zgodę na wyznaczenie jej kuratorem dla nieznanego z miejsca pobytu?

Jeżeli chodzi o kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu, to nie musi Pani wcześniej uzyskać zgody osoby, którą chce Pani wskazać sądowi jako kandydata na kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu ojca dziecka.

W postępowaniu nieprocesowym (a takim jest postępowanie o ograniczenie władzy rodzicielskiej) sąd ustanawia kuratora z urzędu.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 24 września 1998 r. (sygn. akt: II CKU 61/98), w procesie zasadą jest ustanawianie kuratora na wniosek (art. 143 i 144 § 1 K.p.c.). Natomiast w postępowaniu nieprocesowym – stosownie do przepisu art. 510 § 2 K.p.c. – w razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu nie jest znane, jego wyznaczenie następuje z urzędu.

Kuratora, również tego ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu, mogą dotyczyć regulacje odnoszące się do opieki.

Kto powinien być kuratorem osoby nieznanej z miejsca pobytu?

Kuratorem powinna być osoba krewna lub inna osoba bliska dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.

Kuratora dotyczy też przepis art. 152 Kodeksu rodzinnego, stosownie do którego każdy, kogo sąd ustanowi opiekunem (w tym przypadku kuratorem), obowiązany jest opiekę objąć. Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zwolnić go od tego obowiązku.

Jeżeli więc wskaże Pani jako kandydata Pani matkę lub żonę ojca dziecka, to sąd może te osoby ustanowić kuratorem dla nieznanego z miejsca pobytu. Z ważnych powodów osoby te będą mogły zostać zwolnione z obowiązków kuratora.