Ograniczenia i zakazy dotyczące reklam

Reklama jako czyn nieuczciwej konkurencji

 Ogólne ograniczenia i zakazy dotyczące reklam ustanawia ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji¹, w której wskazano, jaka reklama może zostać uznana za czyn nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z art. 16 ust. 1 tej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:

1. reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;
2. reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;
3. reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;
4. wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji;
5. reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

Przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd, dokonywanej na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, należy uwzględnić wszystkie jej elementy, zwłaszcza dotyczące ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy lub konserwacji reklamowanych towarów lub usług, a także zachowania się klienta.

Reklama porównawcza stanowi czyn nieuczciwej konkurencji

Zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, za czyn nieuczciwej konkurencji może zostać uznana również reklama porównawcza, czyli reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta. Reklama porównawcza stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, przy czym nie następuje to, jeżeli łącznie spełnia ona następujące przesłanki:

1. nie jest reklamą wprowadzającą w błąd;
2. w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównuje towary lub usługi zaspokajające te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu;
3. w sposób obiektywny porównuje jedną lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech tych towarów i usług, do których może należeć także cena;
4. nie powoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym a jego konkurentem, ani między ich towarami albo usługami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami odróżniającymi;
5. nie dyskredytuje towarów, usług, działalności, znaków towarowych, oznaczeń przedsiębiorstwa lub innych oznaczeń odróżniających, a także okoliczności dotyczących konkurenta;
6. w odniesieniu do towarów z chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia odnosi się zawsze do towarów z takim samym oznaczeniem;
7. nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też chronionego oznaczenia geograficznego lub chronionej nazwy pochodzenia produktów konkurencyjnych;
8. nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym, chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia albo innym oznaczeniem odróżniającym.

Reklama porównawcza związana z ofertą specjalną powinna, w zależności od jej warunków, jasno i jednoznacznie wskazywać datę wygaśnięcia tej oferty lub zawierać informację, że oferta jest ważna do czasu wyczerpania zapasu towarów bądź zaprzestania wykonywania usług, a jeżeli oferta specjalna jeszcze nie obowiązuje, powinna wskazywać również datę, od której specjalna cena lub inne szczególne warunki oferty będą obowiązywały.

Reklama telewizyjna i radiowa

 Szczególne ograniczenia i zakazy dla reklam telewizyjnych i radiowych ustanawia natomiast ustawa o radiofonii i telewizji². Zgodnie z art. 16 ust. 1-2 tej ustawy – telewizyjne i radiowe przekazy handlowe, do których zalicza się również reklamy, powinny być łatwo rozpoznawalne oraz odróżnialne od materiału redakcyjnego, za pomocą środków wizualnych, dźwiękowych lub przestrzennych. Reklamy radiowe i telewizyjne nie mogą również co do zasady zajmować więcej niż 12 minut w ciągu godziny zegarowej (wyjątkiem jest tutaj autopromocja, lokowanie produktu, czy informacja o sponsorach programu).

Umieszczanie reklam podczas audycji nie może naruszać integralności audycji, przy uwzględnieniu naturalnych przerw w audycji, jej czasu trwania i charakteru, ani uprawnień podmiotów praw do audycji. W transmisjach zawodów sportowych zawierających przerwy wynikające z przepisów ich rozgrywania oraz w transmisjach innych wydarzeń zawierających przerwy, reklamy mogą być nadawane wyłącznie w tych przerwach. Filmy, z wyłączeniem serii, seriali i audycji dokumentalnych, mogą zostać przerwane w celu nadania reklam, wyłącznie jeden raz podczas każdego okresu pełnych 45 minut przewidzianych w programie. Natomiast pozostałe audycje mogą być przerywane w celu nadania reklam, jeżeli okres między kolejnymi przerwami w danej audycji wynosi w programie telewizyjnym co najmniej 20 minut, a w programie radiowym co najmniej 10 minut.

W ogóle nie można przerywać w celu nadania reklam audycji w telewizji publicznej i radiu publicznym oraz:

1. serwisów informacyjnych;
2. audycji o treści religijnej;
3. audycji publicystycznych i dokumentalnych o czasie krótszym niż 30 minut;
4. audycji dla dzieci.

Reklamy zakazane w radiu i telewizji

Ponadto zgodnie z art. 16b ust. 1-2 ustawy o radiofonii i telewizji zakazane jest nadawanie w szczególności reklam:

1. wyrobów tytoniowych;
2. alkoholu;
3. publicznych świadczeń zdrowotnych;
4. leków refundowanych oraz wydawanych wyłącznie na receptę, a także substancji psychotropowych lub środków odurzających;
5. gier hazardowych;
6. nawołujących bezpośrednio dzieci do nabywania produktów lub usług;
7. zachęcających dzieci do wywierania presji na rodziców lub inne osoby w celu skłonienia ich do zakupu reklamowanych produktów lub usług;
8. wykorzystujących zaufanie dzieci, jakie pokładają oni w rodzicach, nauczycielach i innych osobach;
9. w nieuzasadniony sposób ukazujących dzieci w niebezpiecznych sytuacjach;
10. oddziałujących w sposób ukryty na podświadomość;
11. naruszających godność ludzką;
12. zawierających treści dyskryminujące ze względu na rasę, płeć, narodowość, pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek czy orientację seksualną;
13. raniących przekonania religijne lub polityczne;
14. zagrażających fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi dzieci;
15. sprzyjających zachowaniom zagrażającym zdrowiu, bezpieczeństwu lub ochronie środowiska.

Audycjom dla dzieci nie powinny ponadto towarzyszyć reklamy dotyczące artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie jest niewskazana.

Ograniczenia i zakazy dotyczące reklamowania poszczególnych produktów i usług

 Oprócz ogólnych ograniczeń i zakazów dotyczących reklam wskazanych w powyższych aktach prawnych, szereg zakazów i ograniczeń w odniesieniu do konkretnych produktów i usług, ustanawiają również ustawy szczególne. Ograniczenia lub zakazy mogą dotyczyć w szczególności reklam:

• alkoholu;
• wyrobów tytoniowych;
• aptek;
• usług świadczonych przez radców prawnych, adwokatów i notariuszy;
• usług zdrowotnych świadczonych przez lekarzy i dentystów.

Zabronione jest również przesyłanie niezamówionej informacji handlowej (tzw. „spamu”) drogą elektroniczną.

___________________________

¹ Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503, z późn. zm.)

² Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2016 r., poz. 639, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał