Oględziny nieruchomości

Czy organ podatkowy może dokonać oględzin nieruchomości w celu ustalenia podstawy opodatkowania w podatku od nieruchomości?

Uprawnienia w razie kontroli do oględzin nieruchomości zależą od rodzaju postępowania, w jakim taka czynność jest przeprowadzana – z Pani pytania nie wynika, w ramach jakich czynności miałaby zostać przeprowadzona taka czynność. Co do zasady organ podatkowy ma prawo wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego (Pani zdaje się wskazywać na czynności sprawdzające) w celu dokonania oględzin nieruchomości, jeżeli jest to niezbędne dla ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego lub podstawy opodatkowania.

Natomiast zgodnie z art. 198 ust. 1 ordynacji podatkowej „organ podatkowy może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny – artykuł ten znajduje się jednak w dziale IV ordynacji i znajduje zastosowanie jedynie w sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale V czynności sprawdzające”. W dziale V jednak ustawa stanowi, iż (art. 276 § 1) „organ podatkowy, za zgodą podatnika, może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe”.

Wątpliwa jest zatem możliwość przeprowadzania oględzin nieruchomości w celu ustalenia podstawy opodatkowania w podatku od nieruchomości, w ramach czynności sprawdzających. Bezsprzecznie jest to możliwe w ramach kontroli.

Co do meritum, prawda jest, że zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych „jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem”.

Co należy rozumieć przez zakończenie budowy budynku?

Momentem „krytycznym” będzie tu zatem zakończenie budowy budynku. W doktrynie często stawia się pytanie, co należy rozumieć przez zakończenie budowy budynku. Jasne się wydaje, że nie jest to moment zawiadomienia o zakończeniu budowy ani też moment uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Przyjmuje się na ogół, iż „budowa budynku zostaje zakończona już w momencie spełnienia warunków upoważniających do złożenia takiego zawiadomienia (warunki te określają przepisy art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.). Stanowisko takie zaprezentował, przykładowo, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 czerwca 1996 r. (SA/Wr 2735/95). Takie też stanowisko reprezentowane jest w doktrynie” (tak: Tomasz Krywan, Vademecum Doradcy Podatkowego).

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 stycznia 2009 r. (sygn. akt I SA/Gl 781/08) sąd wskazuje, że „powstanie obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości uzależnione jest od faktu zakończenia prac związanych ze wznoszeniem obiektu budowlanego lub od rozpoczęcia jego użytkowania przed ostatecznym zakończeniem robót. Powstanie obowiązku podatkowego nie jest uwarunkowane uzyskaniem prawa do użytkowania budynku”.

Obowiązek meldunkowy

Na marginesie zauważyć należny, że ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych stanowi, że pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania, a osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie wiąże zakończenia budowy z meldunkiem, zatem meldując się, potwierdziła Pani, że budynek pozwala Pani na zamieszkiwanie w nim, co powoduje domniemanie zakończenia budowy.

Jeśli zameldowała się Pani, nie zamieszkując w budynku, to nie zameldowała się Pani w rzeczywistym miejscu zamieszkania, zgodnie z art. 147 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń „kto nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku meldunkowego, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany”.