Oferta wycinania logo producentów samochodów a prawo autorskie

Skutki naruszenia prawa autorskiego

Zgodnie z artykułem 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych przedmiotem praw autorskich jest utwór, a więc „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia”. Utworem takim będzie logo, które jest znakiem graficznym i ma charakter twórczy oraz indywidualny (art. 2 ust. 2 pkt 1. ww. ustawy).

Według ustawy o prawie autorskim, wolno bez zezwolenia twórcy korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego (art. 23 ust. 1 ww. ustawy). O dozwolonym użytku nie ma mowy w sytuacji wykorzystania utworu (logo) w działalności gospodarczej.

Na podstawie artykułu 17 przywołanej ustawy twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Zgodnie z art. 41 ust. 2 umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją”, obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione. Zatem sprzedaż naklejek opatrzonych logiem znanej marki będzie wymagała uzyskania licencji (zgody na wykorzystanie logo), która powinna określać zakres korzystania oraz ewentualne warunki finansowe.

Potencjalne skutki naruszenia prawa autorskiego mogą być dotkliwe. Zgodnie z artykułem 79 uprawniony którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa zaniechania naruszania, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia oraz wydania uzyskanych korzyści. Na mocy artykułu 115 ust. 3 naruszenie praw autorskich naraża na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej, w postaci kary grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Komercyjne wykorzystanie cudzego logo

Jeśli logo jest zarejestrowanym znakiem towarowym, to na jego komercyjne wykorzystanie w zakresie objętym ochroną należy posiadać zgodę właściciela tychże praw ochronnych (artykuł 163 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej). Czyli do sprzedaży naklejek z logiem znanej marki, zarejestrowanym jako znak towarowy, potrzebna jest zgoda właściciela praw ochronnych do logo.

Zgodnie z artykułem 120 Prawa własności przemysłowej znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia od znaków towarowych innych przedsiębiorstw.

Można stwierdzić, że znak towarowy to logotyp charakterystyczny dla danej marki, który w momencie zarejestrowania go w odpowiednim urzędzie podlega ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy Prawo własności przemysłowej. Tak rozumianym znakiem towarowym może być min. logo znanej marki producenta samochodowego.

Uprawnienia do używania znaku towarowego

Według art. 154 ustawy poprzez używanie znaku towarowego rozumieć należy m.in. oferowanie produktów lub świadczenie usług pod takim znakiem, a także posługiwanie się chronionym znakiem towarowym w celu reklamy. Zasadą jest, że do używania znaku towarowego uprawniony jest jedynie podmiot, który uzyskał prawo ochronne w odniesieniu do danego znaku.

Według przepisu art. 296 ust. 2 pkt. 3 wspomnianej ustawy, naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy polega na bezprawnym używaniu w obrocie gospodarczym znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego.

Można sprawdzić, czy dane logo zostało zarejestrowane jako znak towarowy na stronie internetowej Urzędu Unii Europejskiej ds. własności intelektualnym w Alicante pod adresem: https://euipo.europa.eu/ohimportal/pl/search-availability oraz na stronie Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej pod adresem: https://grab.uprp.pl/PrzedmiotyChronione/Strony%20witryny/Wyszukiwanie%20proste.aspx

Naruszenie prawa do znaku towarowego

Zgodnie z art. 285 ustawy przedsiębiorca, którego prawo do znaku towarowego zostało naruszone, może zażądać zaprzestania działań grożących naruszeniem prawa. W dalszej kolejności ma też prawo domagać się zaniechania naruszenia, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a także naprawienia szkody na zasadach ogólnych lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej (artykuł 296 ust. 1 ww. ustawy).

Zarejestrowany znak towarowy może korzystać z ochrony kumulatywnej, ponieważ podlega ochronie prawnej na podstawie przepisów Prawa własności przemysłowej oraz prawa autorskiego.

Sąd Najwyższy w wyroku z 23 czerwca 1989 r. (sygn. akt I CR 236/89) orzekł, że niezarejestrowany znak towarowy korzysta z ochrony przewidzianej prawem autorskim, jeżeli odpowiada wymaganiom stawianym dziełom sztuki stosowanej, zaliczonym do utworów artystycznych w rozumieniu art. 1 i 4 Prawa autorskiego.

Fragment artykułu ze strony Rzecznika Praw Obywatelskich, dotyczącego prawa własności przemysłowej:

„Pan Z. stanął przed sądem za to, że na giełdzie samochodowej sprzedawał robione przez siebie naklejki z markami samochodów. RPO wniósł w jego sprawie kasację: co prawda produkowanie i sprzedaż takich naklejek nie jest w porządku i może skutkować odpowiedzialnością cywilnoprawną, ale nie można za to człowieka karać na podstawie przepisów karnych o własności przemysłowej. Te bowiem służą temu, by nie wprowadzać do obrotu podróbek - sama produkcja takich naklejek nie jest z tego punktu widzenia przestępstwem” (https://www.rpo.gov.pl/pl/content/sprawa-naklejek-z-markami-samochod%C3%B3w-kasacja-rpo).