Odzyskanie kosztów niesłusznej egzekucji komorniczej

Zażalenie na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności

Zgodnie z art. 795 Kodeksu postępowania cywilnego „na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie. Termin do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od daty wydania mu tytułu wykonawczego lub postanowienia odmownego, dla dłużnika – od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji”.

Tak późne przekazanie dłużnikowi (tu: Panu) informacji o postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności ma w założeniu na celu „zaskoczenie dłużnika”, ograniczenie mu możliwości ukrywania majątku przed wierzycielem. Niestety, niekiedy, jak w Pańskiej sytuacji, ta regulacja obraca się przeciwko osobom, wobec których czynności egzekucyjne podejmowane są na podstawie wadliwego tytułu wykonawczego. W takiej sytuacji w zażaleniu na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności warto zawierać wniosek o zawieszenie egzekucji komorniczej do czasu rozpoznania zażalenia (np. w trybie tzw. zabezpieczenia).

Wyegzekwowanie przez komornika należności przed uchyleniem postanowienia klauzulowego

Skoro jednak Pan tego nie zrobił, a komornik wyegzekwował już przed uchyleniem postanowienia klauzulowego dochodzoną przez bank należność, to teraz aby odzyskać od banku wyegzekwowane kwoty oraz aby uzyskać naprawienie ewentualnych innych poniesionych przez Pana szkód (np. koszty komornicze), musiałby Pan pozwać bank o zapłatę powyższych kwot.

Wszak, „w wypadku gdy sąd nadał klauzulę wykonalności swemu orzeczeniu w mylnym przekonaniu, że jest ono prawomocne, a dłużnik nie wniósł zażalenia na nadanie klauzuli lub mimo wniesienia zażalenia skutku nie osiągnął, gdyż orzeczenie zostało już wykonane, przepisy prawa nie dają innej podstawy, jak tylko powództwo o zwrot lub przywrócenie do stanu poprzedniego” (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29.04.1949 r., sygn. akt Wa. C. 12/49, PiP 1950, nr 10, s. 156). Tak też stwierdził Zdzisław Świeboda w komentarzu do art. 795 Kodeksu postępowania cywilnego, teza 6 (Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część druga. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, Warszawa 2004, LexisNexis, wyd. III).

Dochodzenie naprawienia szkód wynikłych w związku z sądowym postępowaniu egzekucyjnym

Podobnie wypowiedział się Sławomir Dalka w artykule „Udział i rola wierzyciela w sądowym postępowaniu egzekucyjnym” (w: „Problemy Egzekucji Sądowej” 1995/12/5), stwierdzając, że naprawienia szkód wynikłych w związku z egzekucją (niezależnie od zwrotu wyegzekwowanego świadczenia) dłużnik może dochodzić w drodze powództwa, wtedy w szczególności, gdy prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności (art. 825 pkt 2 Kodeksu postępowania cywilnego). Odnosi się to nie tylko do uchylenia tytułu egzekucyjnego w postępowaniu z rewizji nadzwyczajnej lub w postępowaniu o wznowienie postępowania albo pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w trybie art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego, ale także do wygaśnięcia rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku realizowanego w egzekucji.

Złożenie skargi na czynność komornika

Równocześnie, na wypadek gdyby komornik zechciał obciążyć Pana kosztami komorniczymi postępowania egzekucyjnego, sugeruje złożyć do sądu skargę na czynność komornika. Jak bowiem podkreślał wielokrotnie Sąd Najwyższy (uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 27.11.1986 r., sygn. akt III CZP 40/86 OSNCP 1987/5-6 poz. 71; uchwała z dnia 28.02.1995 r., sygn. akt III CZP 20/95 OSNC 1995/5 poz. 83; uchwała z dnia 19.07.1996 r., sygn. akt III CZP 80/96 OSNC 1996/11 poz. 148 i uchwała z dnia 28.04.2004 r., sygn. akt III CZP 16/2004 Prokuratura i Prawo – dodatek 2004/11-12 poz. 39, oraz postanowienie z dnia 09.09.1987 r., sygn. akt III CRN 233/87 OSNCP 1989/10 poz. 161), jakkolwiek komornik jest zobowiązany do ustalenia kosztów egzekucji, to jednak nie jest uprawniony do oceny, czy w ogóle istniały podstawy do jej wszczęcia, jeżeli wierzyciel łącznie z wnioskiem złożył tytuł wykonawczy uprawniający do wszczęcia przeciwko dłużnikowi egzekucji. Nie jest zatem uprawniony do oceny, czy istnieją podstawy do obciążenia wierzyciela kosztami postępowania egzekucyjnego, co może uczynić tylko sąd, rozpoznając skargę dłużnika na obciążenie go przez komornika opłatami egzekucyjnymi.

Pańskie roszczenie można zaklasyfikować jako wynikające z czynu niedozwolonego lub ewentualnie (choć to mniej prawdopodobne) z bezpodstawnego wzbogacenia. W obu przypadkach obowiązuje 3-letni termin przedawnienia, liczony od daty wymagalności Pańskich roszczeń.

Wyegzekwowanie od banku nienależnie pobranych pieniędzy z bezprawnie przeprowadzonej egzekucji

W sprawie można mieć wątpliwości co do terminu wymagalności roszczeń, jaki mógłby przyjąć sąd. Tymczasem odsetki należy liczyć właśnie od daty wymagalności Pańskich roszczeń. Dlatego, jak również po to, aby mieć dowód dla sądu, że dążył Pan do ugodowego załatwienia sporu, wysłałbym do banku na piśmie, listem poleconym z zachowaniem potwierdzenia nadania, wezwanie do zapłaty kwoty odpowiadającej sumie Pańskich roszczeń ze wskazaniem podstaw tych roszczeń oraz terminu i sposobu zapłaty. Odsetki w takim wypadku należałyby się Panu najpóźniej od dnia następującego po wskazanej w wezwaniu dacie zapłaty, a to w związku z treścią art. 455 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania”.

Pojęcia „pozwać bank o zapłatę” (wnieść pozew) i „wystąpić o nakaz zapłaty” w istocie oznaczają to samo, przy czym wystąpienie o nakaz zapłaty oznacza wytoczenie powództwa w postępowaniu upominawczym lub nakazowym. W omawianej sprawie można w pozwie zawrzeć wniosek o wydanie przeciwko bankowi nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Może Pan swobodnie wybrać, czy wytoczyć pozew według głównej siedziby banku (art. 27 Kodeksu postępowania cywilnego – „powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania”) lub według siedziby oddziału banku (art. 33 Kodeksu – „powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału”) albo też według miejsca wyrządzenia szkody (bezprawnego przeprowadzenia egzekucji – z powołaniem się na art. 35 Kodeksu – „powództwo o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę”). Stosownie do wyboru proszę w pozwie wskazać jedną z podanych wyżej podstaw prawnych dla uzasadnienia właściwości miejscowej sądu, gdzie złoży Pan pozew.