Odwołanie do sądu po stłuczce

Uchylenie prawomocnego mandatu karnego za spowodowanie kolizji

Podstawę prawną niniejszej odpowiedzi stanowią przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (w skrócie K.p.s.w.). Z treści Pani pytania wynika, iż Pani małżonek uczestniczył w kolizji drogowej, w której wyniku stanowiący Państwa własność pojazd uległ całkowitemu uszkodzeniu. Przybyła na miejsce zdarzenia policja stwierdziła w postępowaniu mandatowym winę Pani małżonka, który mandat przyjął. W chwili obecnej po przeanalizowaniu nagrania z kamery widać, że pojazd, który brał udział w kolizji, poruszał się z prędkością około 110 km/h.

Szansą dla Państwa jest art. 101 K.p.s.w. zgodnie z którym:

„§ 1. Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu.

§ 2. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.

§ 3. Uchylając mandat karny nakazuje się podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej kwoty”.

Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu tylko wówczas, gdy nałożono nim grzywnę za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Zgodnie z art. 47 § 1 Kodeksu wykroczeń „czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej”.

Kiedy sąd może uchylić prawomocny mandat karny?

Jak podkreśla się w literaturze przedmiotu, „prawomocny mandat karny należy uchylić, jeżeli dany czyn, za który nałożono nim grzywnę, w ogóle nie stanowi czynu zabronionego jako wykroczenie. Brak natomiast podstaw do uchylenia prawomocnego mandatu karnego, jeżeli czyn, za który nałożono nim grzywnę, nie wyczerpuje wszystkich znamion wymaganych przez naruszony rzekomo przepis, ale wyczerpuje on znamiona innego przepisu, określającego dany czyn jako wykroczenie”.

Istotne jest wskazanie, że uchylenie mandatu karnego może nastąpić wyłączenie w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia mandatu. Innymi słowy, jeżeli np. Pani małżonek otrzymał mandat w dniu 11 kwietnia, uprawomocnienie mandatu nastąpi w dniu 18 kwietnia, bowiem nie jest liczony jako jeden dzień dzień, w którym mandat został wręczony. Prawomocność mandatu jest liczona od podpisania mandatu karnego kredytowanego. Zasadne jest zatem ustalenie, kiedy Pani małżonek otrzymał mandat.

Zgodnie z § 2 omawianego przepisu „sądem uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania grzywna została nałożona”.

Wydanie postanowienia uchylającego prawomocny mandat karny

Co do zasady wydanie postanowienia uchylającego prawomocny mandat karny winno być poprzedzone określonego rodzaju czynnościami, które zmierzają do sprawdzenia podstaw uchylenia takiego mandatu. Jako przykład tego rodzaju czynności wskazać należy na przesłuchanie Pani małżonka jako sprawcy wykroczenia, jak i zapoznanie się z zabezpieczonym na potrzeby postępowania nagraniem, z którego wynikać ma, iż pojazd, który uczestniczył w kolizji, poruszał się z niedozwoloną prędkością. Jazda samochodem osobowym ponad 110 km/h (z wyłączeniem dróg szybkiego ruchu i autostrad) jest niedozwolona. Z treści Pani pytania można wywnioskować, że kolizja miała miejsce w terenie zabudowanym (wspomina Pani o monitoringu miejskim). Jeżeli powyższe byłoby prawdą, a znaki drogowe nie przewidywałyby w tym miejscu prędkości wyższej aniżeli 50 km/h, prędkość, z którą poruszał się uczestnik kolizji, byłaby co najmniej raz wyższa od dozwolonej.

Po należytym rozpatrzeniu zebranego w sprawie materiału dowodowego sąd wydaje postanowienie, w którym uchyla prawomocny mandat albo odmawia jego uchylenia. Wyraźnie podkreślić należy, że uchylenie prawomocnego mandatu na podstawie art. 101 K.p.s.w. jest środkiem nadzwyczajnym i w praktyce jest stosowane bardzo rzadko, co nie oznacza, iż nie jest stosowane wcale. Najistotniejsze znaczenia ma jednak zachowanie 7-dniowego terminu.

Wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego

Uchylając prawomocny mandat karny, sąd postanowieniem nakazuje jednocześnie podmiotowi, na którego rachunek pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej (ściągniętej) kwoty.

Wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu karnego winien zawierać numer mandatu oraz datę jego wydania. Nadto wskazać należy organ mandatowy (organ nakładający mandat karny). Niewskazanie powyższych danych skutkuje brakiem formalnym, który nie pozwala nadać wnioskowi dalszego biegu. Powyższe powoduje, iż sąd wezwie ukaranego występującego z takim wnioskiem do uzupełniania danych w terminie 7 dni – pod rygorem uznania go zarządzeniem przewodniczącego wydziału za bezskuteczny.

Reasumując, jeżeli termin 7-dniowy nie został przekroczony, wystąpić należy z wnioskiem o uchylenie prawomocnego mandatu karnego na podstawie art. 101 K.p.s.w.