Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności żony

Odwołanie darowizny

Zgodnie z treścią art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Przepisy ograniczają taką możliwość wyłącznie do sytuacji, w której obdarowany dopuścił się względem darczyńcy „rażącej niewdzięczności”.

Wobec powyższego w pierwszej kolejności niezbędne jest ustalenie, czym jest „rażąca niewdzięczność”.

Przepisy dopuszczające możliwość odwołania wykonanej już darowizny nie definiują jednoznacznie przesłanki rażącej niewdzięczności.

Zasadniczo ocena, co należy przez nią rozumieć, należeć będzie do sądu, przed którym darczyńca powinien wykazać, że do rażącej niewdzięczności rzeczywiście doszło.

Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności (np. żony) musi być bardzo mocno uzasadnione. Jest to czynność nadzwyczajna.

Rażąca niewdzięczność

Na bazie istniejącego orzecznictwa można stwierdzić, iż niewdzięczne będzie nacechowane złą wolą zachowanie, niewłaściwe wobec darczyńcy, prowadzące do wyrządzenia mu krzywdy lub szkody majątkowej. Rozumieć przez to należy takie zachowanie (działanie bądź zaniechanie) obdarowanego, które narusza przyjęte w społeczeństwie normy moralne lub obyczajowe oraz skierowane jest przeciwko darczyńcy świadomie i z zamiarem nieprzyjaznym.

Rażąca niewdzięczność polegać może także na zaniechaniu działań obdarowanego względem darczyńcy w sytuacji, gdy bliska więź pokrewieństwa wymagałaby podjęcia działań zmierzających do zapewnienia darczyńcy pomocy.

Przyjmuje się także możliwość odwołania darowizny wtedy, gdy działanie obdarowanego, choć skierowane bezpośrednio przeciwko osobie bliskiej darczyńcy, dotyka samego darczyńcy w sposób usprawiedliwiający ocenę takiego działania jako rażącej niewdzięczności.

W każdym jednak przypadku ważne znaczenie mieć będą motywy, jakimi kierował się obdarowany w swoim działaniu.

Nie będą stanowiły rażącej niewdzięczności krzywdy wyrządzone darczyńcy w sposób niezamierzony, popełnione w stanie wzburzenia, zwłaszcza gdy do wywołania takiego stanu przyczynił się sam darczyńca.

Odwołanie darowizny z powodów błahych

Nie jest także możliwe odwołanie darowizny z powodów błahych, jak sprzeczki rodzinne, drobne konflikty.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że przez pojęcie rażącej niewdzięczności należy rozumieć tylko takie czynności obdarowanego (działania lub zaniechania), które są skierowane przeciwko darczyńcy z zamiarem nieprzyjaznym. Chodzi tu przede wszystkim o popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy (zarówno przeciwko życiu, zdrowiu i czci, jak i przeciwko mieniu) oraz o naruszenie przez obdarowanego obowiązków wynikających ze stosunków osobistych łączących go z darczyńcą.

W żadnym jednak wypadku, na co wskazuje art. 899 § 3 Kodeksu cywilnego, nie jest możliwe odwołanie darowizny po upływie roku od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.

Zasadą jest także, że darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył, a przebaczenie jest skuteczne.

Zatem na podstawie przepisów, orzecznictwa i komentarzy do przepisów uważam, że zdrada (na skutek której doszło do rozwodu z winy żony) jest rażącą niewdzięcznością obdarowanego i stanowi przesłankę do odwołania darowizny. Mam nadzieję, że sąd będzie tego samego zdania.