Odwołanie po przyjęciu mandatu

Przyjęcie mandatu za przekroczenie prędkości

Odpowiadając na Pana pytania, należy wskazać, że tego typu sprawy oczywiście nie należą do spraw łatwych. Został Pan zatrzymany do kontroli i niestety przyjął Pan mandat, a tym samym w pewien sposób uznał Pan zdanie policjantów za dostatecznie wykazane i nie zakwestionował Pan samego i ewentualnego błędu, który w tym momencie mógł się pojawić – wskazać należy, że pomiary mogą zawierać błędy i są to nawet błędy do 30% pomiaru w zależności od rodzaju pomiaru i rodzaju urządzenia.

Otrzymał Pan już decyzję starosty. Zaczynając analizę od początku, należy wskazać na podstawę prawną decyzji, a dokładniej zgodnie z treścią art. 102 ustawy o kierujących pojazdami:

„Starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, w przypadku gdy:

(…)

4) kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym; (…)

1c. Starosta wydaje decyzję, o której mowa w ust. 1 pkt 4 lub 5, na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązując kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany w trybie art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.

3. Jeżeli sprawa o naruszenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lub 5, została skierowana do rozpoznania przez sąd lub organ orzekający o sprawie w postępowaniu dyscyplinarnym i nie zakończyła się prawomocnym rozstrzygnięciem w okresie 3 miesięcy od dnia zatrzymania dokumentu, a w przypadku, o którym mowa w ust. 1d – w okresie 6 miesięcy, podlega on zwrotowi”.

Zatrzymanie prawa jazdy przez starostę

Mając na uwadze powyższe i treść z art. 102 ust. 1 pkt 4, to starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy, jeżeli kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem w podobnych tego typu sprawach każdorazowe ustalenie, że kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, pociąga za sobą konieczność wydania przez starostę decyzji o zatrzymaniu prawa jazy. Zaznaczyć również należy, że przepis ten nie przewiduje żadnych okoliczności zwalniających kierowcę z odpowiedzialności za popełniony czyn. Postępowanie w tej sprawie cechuje obligatoryjność i brak jest w tym zakresie zwolnień przewidzianych na etapie samego wydawania decyzji.

Odwołanie od decyzji starosty o zabraniu prawa jazdy mimo przyjęcia mandatu

Jak od każdej decyzji, tak i od decyzji starosty w przedmiocie zatrzymania prawa jazy przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem starosty, który wydał decyzję, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. W decyzji, którą Pan otrzymał zapewne zawarte są wszelkie pouczenia w tym zakresie, które określą możliwość odwołania się. Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się w zakresie braku zwolnień co do odbioru tegoż dokumentu. Mianowicie „w zakresie, w jakim nie przewiduje sytuacji usprawiedliwiających – ze względu na stan wyższej konieczności – kierowanie pojazdem z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, jest niezgodny z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji”.

O jakie sytuacje będzie chodzić? Stan wyższej konieczności jest pojęciem dość szerokim. Np. gdy przekroczenie prędkości było konieczne dla ratowania życia lub zdrowia, np. droga do szpitala czy inne podobne sytuacje. Niestety na dzień dzisiejszy na szczęście w przepisach przedmiotowe orzeczenie TK zostało już wprowadzone, na szczęście, bowiem ustawodawca potrzebował na to prawie dwóch lat. Aktualnie orzecznictwo i cała doktryna stoi na stanowisku, iż starosta jest związany tymi informacjami, które przekaże mu policja. Nie prowadzi on odrębnego postępowania, nie weryfikuje dowodów w sprawie – niestety. Co do zasady takie postępowanie może być prowadzone dopiero przed SKO jako organem właściwym do przeprowadzenia całego postępowania. Jeśli chodzi o stan wyższej konieczności, nie jest on wskazany wyraźnie w procedurze administracyjnej. Można wskazać na pewne podobieństwa np. w kodeksie wykroczeń, gdyż jest to problem dotyczący tej samej natury.

Stan wyższej konieczności

Zgodnie z np. art. 16 Kodeksu wykroczeń „nie popełnia wykroczenia, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście większej niż dobro ratowane”. Przepis ten wprowadza do prawa wykroczeń instytucję stanu wyższej konieczności, który aktualizuje się wówczas, gdy pojawia się niebezpieczeństwo grożące dobru chronionemu prawem i dysponent tego dobra chciałby przeciwstawić się temu niebezpieczeństwu w ten sposób, że poświęca inne dobro dla ratowania dobra zagrożonego. Ratowanie dobra zagrożonego niebezpieczeństwem następuje wówczas przez poświęcenie innego dobra, które ma wartość oczywiście mniejszą. Grożące temu pierwszemu dobru niebezpieczeństwo musi mieć przy tym charakter bezpośredni i aktualny, a zatem musi realnie istnieć w danym czasie oraz musi być odpowiednio uzasadnione. Taki stan wyższej konieczności będzie miał miejsce wówczas, gdy ratując życie lub zdrowie pasażera, kierowca będzie poruszał się pojazdem przekraczającym dozwoloną prędkości. Art. 16 będzie w takiej sytuacji pozwalał na przyjęcie, że wykroczenie z art. 92a nie zostało popełnione, co z kolei będzie stało na przeszkodzie ukaraniu kierowcy w ramach postępowania wykroczeniowego. Należy jednak zauważyć, że wskazane wyżej okoliczności nie będą uzasadniały w aktualnym stanie prawnym odstąpienia przez policję lub starostę od zatrzymania prawa jazdy. Jest to bowiem sankcja administracyjna i jest stosowana w razie stwierdzenia przekroczenia prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, niezależnie od orzeczenia o popełnieniu wykroczenia. Nawet zatem wówczas, gdy przekroczenie prędkości nie będzie stanowiło wykroczenia z art. 92a z racji działania przez kierowcę w stanie wyższej konieczności, będą istniały podstawy do zatrzymania prawa jazdy na podstawie kwestionowanych w sprawie przepisów.

Co zaś w kwestii samego odwołania, należy pamiętać, że decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy starosta nadaje rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązując kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany przy kontroli. Oznacza to, że decyzja jest wykonana nawet przed upływem 14-dniowego terminu do wniesienia odwołania i ta decyzja jest od razu ostateczna. Wobec tego wniesienie odwołania nie zatamuje skutków prawnych wynikających z decyzji starosty o zatrzymaniu prawa jazdy i po wydaniu takiej decyzji powinien się Pan powstrzymać od kierowania pojazdami pod rygorem dalszych konsekwencji wraz ze zwiększeniem czasu bez prawa jazdy.  

Możliwość uchylenia mandatu po jego przyjęciu

W Pana sytuacji należy jednak pamiętać, że przyjął Pan mandat – a Pańska sytuacja na drodze nie stanowiła stanu wyższej konieczności. Jeśli zaś chodzi o podważenie mandatu, są i w tym zakresie pewne możliwości. Wniosek o uchylenie mandatu należy złożyć w terminie 7 dni od daty jego wystawienia i może go złożyć każdy kto go otrzymał. Należy jednak pamiętać, że są określone przypadki, w których sąd przyzna Panu rację i mandat uchyli, w pozostałych jednak przypadkach mandat ten zostanie podtrzymany. Co do zasady sąd uchyli mandat w sytuacji:

• działania, które nie było wykroczeniem — na przykład było wykroczeniem tylko do 14 kwietnia, a policjant wystawił mandat 15 kwietnia,
• działania, za które może ukarać tylko sąd — na przykład grozi za to areszt, a nie mandat,
• działania w obronie koniecznej lub obronie dobra chronionego prawem, jeśli niebezpieczeństwa nie można było uniknąć (na przykład parkuje Pan samochód w niedozwolonym miejscu, by ratować czyjeś życie),
• działania, które zostało spowodowane chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub innym zakłóceniem czynności psychicznych.

Co do zasady w pozostałych przypadkach sąd nie uchyli mandatu, który został przez Pana przyjęty. Dlatego też uważam, że odwołanie się od tego mandatu nie zadziała, bowiem jest on już prawomocny. Może Pan spróbować odwołać się od decyzji Starosty do SKO.

Ku temu trzeba niestety mieć jasne powody, takie jak te opisane powyżej. Może Pan spróbować kwestionować błędy pomiaru, jednak w mojej ocenie to się niestety uda.