Odszkodowanie za zarażenie chorobą weneryczną

Żądanie zadośćuczynienia od męża

Biorąc pod uwagę, że ma Pani dowody, iż choroba została Pani przekazana przez męża, teoretycznie można mówić o zadośćuczynieniu oraz ewentualnie odszkodowaniu. Taki proces może być jednak bardzo trudny, zwłaszcza w kontekście winy, ale o tym później. Poniżej wyjaśnię, czym jest odszkodowanie oraz zadośćuczynienie w świetle prawa, w odniesieniu do Pani sytuacji.

Zadośćuczynienie to rekompensata finansowa. Można się go domagać, jeżeli na skutek nieszczęśliwego wydarzenia doszło do poniesienia szkody o charakterze niemajątkowym, związanej ze zdrowiem.

Art. 448 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.):

„§ 1. W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę albo zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

§ 2. W przypadkach określonych w art. 445 § 1 i 2 oraz art. 446² ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone, może obok zadośćuczynienia pieniężnego żądać zasądzenia odpowiedniej sumy na wskazany przez niego cel społeczny.

§ 3. Do roszczeń, o których mowa w § 1 i 2, przepis art. 445 § 3 stosuje się”.

Art. 23 K.c.: „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”.

Z przepisów wynika, że aby mogła się Pani domagać zadośćuczynienia, należy wykazać:

• naruszenie dobra osobistego, czyli zdrowia, czego dowodem są wyniki badań;
• szkodę niemajątkową, czyli rozstrój zdrowia, jakiego Pani doznała;
• winę sprawcy;
• związek przyczynowo-skutkowy.Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
  

Udowodnienie winy męża

W tym momencie wrócę do trudności, o których mówiłam na wstępie. Tego typu sprawa jest bardzo delikatna, ale musi być bardzo dobrze przygotowana pod względem dowodowym. Aby można było domagać się zadośćuczynienia, należy wykazać winę sprawcy, przy czym pisze Pani o tym, że mąż zaraził Panią nieumyślnie. Poniżej zamieszczę fragment publikacji o winie w postępowaniu cywilnym (pojmuje się nią troszeczkę inaczej niż w przypadku sprawy karnej):

„Obiektywny element winy stanowi tzw. bezprawność rozumianą jako sprzeczność działania lub zaniechania sprawcy z całym porządkiem prawnym: z konkretnym przepisem (naruszenie konkretnych nakazów lub zakazów), z zasadami współżycia społecznego lub innymi normami powszechnie stosowanymi i akceptowanymi w danym społeczeństwie (np. zasadami uczciwego obrotu czy dobrej wiary). Wyłączenie bezprawności zachowania zobowiązanego może mieć miejsce w przypadku obrony koniecznej (art. 423 k.c.), stanu wyższej konieczności (art. 424 k.c.), dozwolonej samopomocy, zgody poszkodowanego, dozwolonej krytyki czy w końcu działania w ramach specjalnego upoważnienia wynikającego z konkretnych przepisów prawa. Dla przyjęcia odpowiedzialności określonego podmiotu konieczne jest jednak, aby sprawcę cechowała poczytalność, zarówno formalna (art. 426 k.c.), jak i materialna (art. 425 k.c.). Nie można bowiem przypisać winy osobom chorym psychicznie lub niedorozwiniętym umysłowo, a także osobom, które uległy zakłóceniu czynności psychicznych, choćby miały one charakter przejściowy. Subiektywny element winy, poza wskazaną powyżej poczytalnością, dotyczy również stosunku woli oraz świadomości działającego podmiotu do jego czynu. Winę można zatem przypisać konkretnemu sprawcy tylko wtedy, gdy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia obu tych warunków. W konsekwencji subiektywny element winy może stanowić umyślność (zamiar bezpośredni lub zamiar ewentualny) lub zarzucana nieumyślność (lekkomyślność, niedbalstwo). Odrębną kategorię stanowi rażące niedbalstwo, które w pewnych sytuacjach zrównane jest w skutkach prawnych z winą umyślną, w myśl zasady culpa lata dolo equiparatur”.

Mąż zaraził Panią w sposób nieumyślny. Jednak mówiąc o winie, mówimy także o takich pojęciach jak zamiar ewentualny czy niedbalstwo. Kluczowa jest świadomość męża co do posiadania choroby. Jeśli nie wiedział, że jest nosicielem i współżył z Panią, na skutek czego i Pani została zarażona, trudno będzie mu przypisać winę. Można jednak stwierdzić, że skoro utrzymywał relacje seksualne z osobami, co do których nie był pewny, czy są zdrowe, to powinien zrobić badania, aby następnie nie zarazić Pani, inaczej postąpił lekkomyślnie. Jeśli zaś współżyjąc z Panią, wiedział, że jest chory, to moim zdaniem zaraził Panią w zamiarze ewentualnym – nie chciał tego, ale zdawał sobie sprawę, że może Panią też zarazić, nie miał zamiaru tego zrobić, ale wiedział, że ewentualność taka istnieje.

Jeśli chodzi o dowody w tej sprawie, problematyczna może stać się kwestia związana ze związkiem przyczynowo-skutkowym, który musi wystąpić między winą, szkodą, a także sprawstwem męża. W uproszczeniu wygląda to tak: mąż był chory, współżył z Panią, na skutek czego Pani jest teraz chora. Mąż, chcąc się bronić w sądzie, mógłby podnosić, że przecież nie ma pewności, że to właśnie on zaraził Panią, bo przecież równie dobrze Pani również mogła go zdradzać i w efekcie być zarażoną przez kogoś innego. Zarzut dość nieprzyjemny, jednak użycie go zależy od determinacji i nastawienia męża w sądzie.

Odszkodowanie za zarażenie chorobą

Na podobnych zasadach możemy też mówić o domaganiu się odszkodowania. Odszkodowanie przysługiwałoby Pani ze względu na szkodę, tym razem majątkową, związaną z chorobą. Pani szkodą majątkową w tym przypadku byłyby koszty związane z leczeniem, oczywiście musiałaby Pani przedstawić faktury, paragony związane z wizytami lekarskimi czy zakupem leków.

Podsumowując, to czy należałoby się Pani zadośćuczynienie oraz odszkodowanie, zależy od wystąpienia przesłanek zawartych w przepisach, z których w tym przypadku najtrudniejszą staje się przypisanie winy mężowi.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93