Odstąpienie od umowy kupna-sprzedaży samochodu

Sprzedaż samochodu z wadą ukrytą

Rozumiem, że ten sprzedawca nie prowadzi działalności jako komis.

Samochód zawiera tzw. wadę fizyczną. Rzecz sprzedana ma zatem wadę fizyczną (art. 556 § 1 Kodeksu cywilnego), gdy ma cechy (lub brak jej cech) zmniejszające jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony lub wynikający z okoliczności albo z przeznaczenia rzeczy.

Czy sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym:

„Art. 556. § 1. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).

§ 2. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej; w razie sprzedaży praw sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie praw (rękojmia za wady prawne)”.

Jakość rzeczy sprzedawanej powinna odpowiadać treści umowy sprzedaży

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem:

„Jakość rzeczy sprzedanej powinna w pierwszej kolejności odpowiadać treści umowy sprzedaży. Rzecz sprzedana ma zatem wadę fizyczną (art. 556 § 1 kodeksu cywilnego) gdy ma cechy (lub brak jej cech) zmniejszające jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony lub wynikający z okoliczności albo z przeznaczenia rzeczy.

Jeżeli umowa nie określa wprost jakości rzeczy sprzedanej, to przy ocenie czy rzecz wydana kupującemu jest wadliwa czy nie, należy kierować się tym, jakie cechy rzecz ma mieć z uwagi na powszechnie przyjęty sposób jej używania. Należy nadto zauważyć, że w braku odmiennych postanowień umownych sprzedawca rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku jest z zasady zobowiązany świadczyć rzeczy średniej jakości (art. 357 kodeksu cywilnego). Jednakże okoliczność, że rzecz sprzedana jest zgodna z normami technicznymi lub też nadaje się do powszechnego użytku sama w sobie nie przesądza jeszcze o jej wadliwości lub niewadliwości z punktu widzenia treści konkretnej umowy sprzedaży” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 maja 1997 r., sygn. akt II CKN 115/97; Monitor Prawniczy – Zestawienie Tez 2001 nr 7 str. 419; porównaj również uchwałę Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracji Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1988 r. , sygn. akt III CZP 48/88; OSNCP 1989 nr 3 poz. 36).

Może się bowiem zdarzyć, że z uwagi na konkretne, szczególne potrzeby kupującego wynikające z umowy lub z okoliczności zakupiona rzecz ma mieć pewne parametry odbiegające od powszechnie przyjętych standardów. Stąd też bardzo istotne jest możliwie szczegółowe i precyzyjne określenie w treści umowy (wyspecyfikowanie) cech, jakie kupowana rzecz ma posiadać, gdyż określenie cech rzeczy sprzedanej w treści umowy bezpośrednio przełoży się na odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne rzeczy.

Co należy brać pod uwagę przy ocenie wadliwości rzeczy sprzedanej?

Przy ocenie wadliwości rzeczy należy niekiedy brać pod uwagę walory czysto estetyczne rzeczy sprzedanej, które nie mają wpływu na jej użyteczność, bowiem braki w tym zakresie mogą wpłynąć na wartość rzeczy. Szczególnym przykładem wady fizycznej rzeczy sprzedanej może być wcześniejsza data produkcji pojazdu niż wymieniona w dowodzie rejestracyjnym. Rzeczywisty wiek samochodu wpływa bowiem w istotny sposób wpływa na wolnorynkową wartość pojazdu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 grudnia 1998 r., sygn. akt I ACa 473/98; OSA 1999 nr 5 poz. 20). Jako wadę fizyczną samochodu traktuje się również „przebicie” numerów nadwozia samochodu. Tego rodzaju uszkodzenie może bowiem stwarzać dla użytkownika poważne ograniczenia w dysponowaniu pojazdem, a ma również wpływ na jego wartość handlową. Kupujący może się nadto obawiać, że pojazd zostanie zatrzymany przez organy policji na terenie kraju bądź służby celne przy przekraczaniu granicy. Samo istnienie tej obawy powoduje obniżenie użyteczności kupionego samochodu, chociażby samochód nie figurował w rejestrze pojazdów skradzionych i nie był poszukiwany (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 sierpnia 1996 r., sygn. akt I ACr 250/96; OSP 1997 nr 4 poz. 91).

„Wadę fizyczną ma również rzecz, która nie posiada właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego. Za zapewnienie sprzedawcy o właściwościach rzeczy można uznać informacje zawarte w ulotkach reklamowych, instrukcjach itp. skierowanych do potencjalnych kupujących” (System prawa cywilnego. Prawo zobowiązań. Część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Wrocław 1976, str. 128–129). Jako zapewnienie o właściwościach sprzedawanej rzeczy można również potraktować przedstawienie przy zawieraniu umowy sprzedaży wzorów i próbek sprzedawanych towarów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1985 r., sygn. akt I CR 396/85; OSNCP 1986 nr 11 poz. 181).

Czy wadliwą jest rzecz wydana kupującemu w stanie niezupełnym?

W końcu wadliwą jest również rzecz wydana kupującemu w stanie niezupełnym. Dotyczyć to może w szczególności rzeczy złożonych (np. maszyn lub innych urządzeń), które zostały wydane z brakami w zakresie ich części składowych (np. rowery bez siodełek lub kierownic) lub też bez przynależności (np. samochody bez kół zapasowych, o ile w umowie wydania ich w takim stanie nie zastrzeżono) (System prawa cywilnego…, s. 129).

Niekompletność rzeczy sprzedanej - wydanie kupującemu mniejszą niż umówiona ilość rzeczy

Niekompletność rzeczy sprzedanej należy wyraźnie odróżnić od tak zwanego braku ilościowego, tj. sytuacji, w której sprzedawca wydaje kupującemu mniejszą niż umówiona ilość rzeczy (np. zamiast 50 ton zboża dostarcza jedynie 45 ton). Takie zachowanie sprzedawcy należy ocenić jako częściowe niewykonanie zobowiązania. W konsekwencji sprzedawca będzie ponosił odpowiedzialność w oparciu o przepisy dotyczące zwłoki lub niemożliwości spełnienia części świadczenia (w szczególności art. 491 § 2 i art. 493 § 2 kodeksu cywilnego), nie zaś w oparciu o przepisy dotyczące rękojmi za wady rzeczy (G. Bieniek i in., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 2, Warszawa 2001, s. 41; System prawa cywilnego…, s. 131–132).

W umowach sprzedaży określonych gatunków zwierząt (tj. koni, owiec i norek) kupujący odpowiada wyłącznie za tzw. wady główne tych zwierząt, które wyjdą na jaw przed upływem oznaczonego, krótkiego terminu (zob. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 7 października 1966 r.; Dz. U. Nr 43 poz. 257) – Wojciech Żukowski, LexPolonica.

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 26 stycznia 1994 r., sygn. akt I ACr 640/94, LexPolonica nr 319477:

Kiedy sprzedawca będzie zwolniony z odpowiedzialności z tytułu rękojmi?

„Dla zwolnienia sprzedawcy od odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady nie wystarczy, że kupujący mógł - przy dołożeniu należytej staranności - wadę zauważyć. Sprzedawca bowiem odpowiada także za wady jawne, jeśli nie były kupującemu znane. W art. 354 kc mieści się także obowiązek lojalności sprzedawcy wobec kupującego, który winien w szczególności przejawiać się w przedstawieniu drugiej stronie, nie będącej fachowcem w danej dziedzinie, rzeczywistego stanu sprzedawanej rzeczy”.

Art. 560 Kodeksu cywilnego

„§ 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.

§ 2.  Jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej.

§ 3. Jeżeli kupujący żąda obniżenia ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej, obniżenie powinno nastąpić w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad.

§ 4. Jeżeli sprzedawca dokonał wymiany, powinien pokryć także związane z tym koszty, jakie poniósł kupujący”.

Proszę wystosować do sprzedającego pismo i powołać się na cytowane przepisy pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. Jeśli nie uda się sprawy załatwić pozytywnie – konieczne będzie skierowanie sprawy do sądu, w celu dochodzenia roszczenia.

Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 568:

„§ 1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynku - po upływie lat trzech, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

§ 2. Upływ powyższych terminów nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.

§ 3. Zarzut z tytułu rękojmi może być podniesiony także po upływie powyższych terminów, jeżeli przed ich upływem kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie”.

Nie jest istotne, czy sprzedawca był świadom tej wady, samochód ma wadę silnika i jest to wada obniżająca jego wartość. Proszę spróbować zdiagnozować samochód w warsztacie. O koszt naprawy może Pan żądać obniżenia ceny samochodu lub odstąpić od umowy.