Odrzucenie spadku przez osobę, która ma komornika

Odrzucenie spadku uznane za bezskuteczne

Każda osoba ma prawo odrzucić spadek, również ta, wobec której toczy się postępowanie egzekucyjne. Natomiast takowe odrzucenie wcale nie oznacza, że spadkobierca–dłużnik, który spadek z aktywami odrzucił, może czuć się „bezpieczny” wobec wierzycieli. Zgodnie bowiem z art. 1024 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika.

§ 2. Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu sześciu miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem trzech lat od odrzucenia spadku”.

A zatem mimo, że dłużnik spadek odrzuci, wierzyciele mają prawo żądać przed sądem uznania tego odrzucenia za bezskuteczne wobec nich, o ile:

• istnieje wierzytelność pieniężna, a co istotne przepisy nie wymagają, aby ta wierzytelność była już wymagalna;
• zrzeczenie się spadku przez spadkobiercę nastąpiło z pokrzywdzeniem wierzycieli;
• stosowny wniosek o uznanie odrzucenia za bezskuteczne został złożony przez wierzyciela w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia informacji o odrzuceniu spadku, ale nie później niż po upływie 3 lat od daty jego odrzucenia.

Przeczytaj też: Odrzucenie spadku - czyli uniknięcie dziedziczenia długów

Dłużnik jako spadkobierca

Jak już wspomniałam wyżej, do art. 1024 Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o ochronie wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, czyli art. od 527 do 533 Kodeksu cywilnego. Z nich zaś wynika, że uznanie przez sąd zrzeczenia się spadku przez spadkobiercę–dłużnika za bezskuteczne, wywołuje taki skutek tylko wobec wierzyciela, który dokonał zaskarżenia odrzucenia spadku, wobec innych osób czynność odrzucenia spadku jest ważna i skuteczna (np. wobec reszty spadkobierców, czy podmiotów u których spadkobierca–dłużnik nie ma żadnych długów).

Działanie na szkodę wierzyciela

A zatem mimo odrzucenia spadku dłużnik może co najwyżej odpowiadać przed wierzycielem, który złożył do sądu powództwo o uznanie odrzucenia za bezskuteczne w stosunku do niego. Odpowiedzialność ta jest ograniczona tylko do wysokości uzyskanej korzyści z przyjęcia spadku (gdyby nastąpiło) i tylko z przedmiotu, który dłużnik by nabył, gdyby spadku nie odrzucił (tj. pieniądze i udział w nieruchomości w opisanym przez Pana przypadku). Komornik nie będzie mógł przeprowadzić egzekucji z Pana majątku osobistego, a wyłącznie z tych przedmiotów, których dłużnik w spadku nie przyjmie i tym samym działa na szkodę wierzyciela.

Podkreślam jednak, że odrzucenie spadku nie jest ewidencjonowane przez urzędy skarbowe, zatem wierzyciele rzadko kiedy wiedzą o tym, że dłużnik spadek odrzuca (w przeciwieństwie do przyjęcia spadku – ta czynność jest rejestrowana przez urząd skarbowy). To zaś powoduje, że gdy komornik prowadzący egzekucję wystąpi z zapytaniem do urzędu skarbowego o majątek dłużnik,a to w przypadku odrzucenia spadku nie uzyska on informacji o tym fakcie i tym samym nie przekaże tej informacji wierzycielom. A zatem informacja o odrzuceniu spadku może dotrzeć do komornika/wierzycieli wyłącznie z innych źródeł, np. donos pozostałych spadkobierców, donos kogoś z rodziny itd.