Odpowiedzialność rodziców za zobowiązania dorosłego dziecka

Czy komornik może wejść do domu rodziców w którym mieszka dłużnik?

Co do zasady rodzice nie odpowiadają za długi zaciągnięte przez ich pełnoletnie dzieci.

Pani syn jest osobą pełnoletnią, ma więc pełną zdolność do czynności prawnych. Może więc sam zaciągać zobowiązania np. brać kredyty, zawierać umowę z operatorem sieci komórkowej. Za zaciągnięte zobowiązania odpowiada swoim majątkiem.

W opisywanej przez Panią sytuacji należy jednak szczegółowo rozważyć problem windykacji i egzekucji długów Pani syna. Do windykacji i egzekucji długów może dojść np. gdy syn przestałby spłacać raty kredytów lub opłacać rachunki za telefon komórkowy.

Ponieważ Pani syn zamieszkuje u Państwa w domu, istnieje możliwość, że w razie niewyegzekwowania długów w inny sposób mogą być Państwo narażeni na wizytę przedstawiciela firmy windykacyjnej lub komornika. Wymeldowanie syna nie rozwiąże problemu, ponieważ jego wierzyciele będą się zgłaszać pod adres jego zamieszkania, który podał, zawierając z nimi umowę. Dopiero gdyby nie mieszał pod tym adresem, a Państwo podaliby jego nowe miejsce zamieszkania, ewentualna egzekucja lub windykacja długów byłaby prowadzona pod jego nowym adresem.

Czy przedstawiciele firmy windykacyjnej mają prawo wejść do mieszkania dłużnika bez jego zgody?

Warto jednak podkreślić, że przepisy obowiązującego prawa rozróżniają sytuację egzekucji długów przez komornika i przez firmy windykacyjne. Komornik jest przedstawicielem systemu sądowego, urzędnikiem państwowym, który ma za zadanie ściągnięcie długu; ma również szerokie uprawnienia wynikające z przepisów prawa do egzekwowania długów. Natomiast firmy windykacyjne to zakłady prywatne, które mają bardzo ograniczone możliwości działania.

Operatorzy telefonii komórkowych często wynajmują takie firmy, żeby ściągnąć długi od niepłacących abonentów.

Należy wiedzieć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami przedstawiciele firm windykacyjnych nie mają żadnego prawa do wejścia do mieszkania dłużnika bez jego zgody.

Wejście do mieszkania lub innych pomieszczeń, w których dłużnik przebywa, może odbyć się tylko za jego zgodą lub zgodą osób posiadających prawo do dysponowania takim lokalem lub pomieszczeniem.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że w razie wizyty windykatora może Pani stanowczo odmówić wpuszczenia go do mieszkania. Gdyby usiłował użyć siły lub groźby, podlegałby odpowiedzialności karnej na podstawie art. 193 Kodeksu karnego, zgodnie z którym osoba, która „wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”.

Uprawnienia komornika w związku z prowadzoną egzekucją

Dużo większe uprawnienia w zakresie poszukiwania majątku dłużnika w świetle obowiązującego prawa ma komornik.

Zgodnie z art. 761 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.) na dłużniku, który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji, ciąży obowiązek powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc. Komornik może także żądać od osób i instytucji wskazania informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji, w tym także dotyczących miejsca pobytu dłużnika. Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia komornikowi wyjaśnień lub informacji albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może zostać – na wniosek wierzyciela lub z urzędu – ukarana przez komornika grzywną w wysokości do pięciuset złotych. Grzywną taką może być również ukarany dłużnik, który nie dopełni obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca swego pobytu.

Zgodnie z art. 814 K.p.c. „jeżeli cel egzekucji tego wymaga, komornik zarządzi otworzenie mieszkania oraz innych pomieszczeń i schowków dłużnika, jak również przeszuka jego rzeczy, mieszkanie i schowki. Gdyby to nie wystarczyło, komornik może ponadto przeszukać odzież, którą dłużnik ma na sobie. Komornik może to uczynić także wówczas, gdy dłużnik chce się wydalić lub gdy zachodzi podejrzenie, że chce usunąć od egzekucji przedmioty, które ma przy sobie. Jeżeli w czasie dokonywania czynności egzekucyjnych w mieszkaniu dłużnika komornik zauważy, że dłużnik oddał poszukiwane przedmioty swemu domownikowi lub innej osobie do ukrycia, komornik może przeszukać odzież tej osoby oraz przedmioty, jakie ma ona przy sobie”.

Czy komornik może użyć środków przymusu w celu wejścia do mieszkania dłużnika?

Dopuszczalne jest użycie przez komornika środków przymusu w celu sforsowania przeszkód uniemożliwiających dostęp do pomieszczeń lub do mieszkania dłużnika i to nawet wówczas, gdy znajdują się one wewnątrz większego obiektu należącego do osoby trzeciej. Przyzwolenie na to wymaga jednak zachowania ze strony komornika warunku posłużenia się środkami adekwatnymi do napotkanych przeszkód. Komornik może dokonać przymusowego wejścia także do nieruchomości bądź lokalu mieszkalnego nienależącego do dłużnika, np. w sytuacji gdy dłużnik wynajmuje ten lokal albo jakieś pomieszczenie w tym lokalu zajmuje choćby bez tytułu prawnego (wyrok z dnia 22 listopada 2006 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, sygn. akt I ACa 551/06).

Zatem komornik może w mieszkaniu, w którym dłużnik mieszka faktycznie lub jest zameldowany, prowadzić egzekucję niezależnie od woli właściciela lokalu mieszkalnego. Jeśli dłużnik faktycznie nie przebywa w miejscu stałego zamieszkania, komornik i tak będzie starał się dokonać czynności egzekucyjnych w tych pomieszczeniach, mając na celu zajęcie ruchomości należących do dłużnika.

Kiedy komornik może zająć rzeczy ruchome znajdujące się w miejscu zamieszkania dłużnika?

Na podstawie art. 845 § 2 K.p.c. komornik może zająć ruchomości dłużnika będące w jego władaniu lub we władaniu osoby trzeciej. Jednakże w tym drugim przypadku można zająć je tylko wówczas, gdy osoba ta zgadza się na ich zajęcie albo przyznaje, że stanowią one własność dłużnika, oraz w wypadkach wskazanych w ustawie.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1991 r. (sygn. akt IV CR 550/90) komornik może przyjąć, że jeżeli rzecz ruchoma znajduje się w mieszkaniu lub innym miejscu zajmowanym przez dłużnika wspólnie z osobami trzecimi, zwłaszcza z członkami rodziny, to – gdy nic innego nie wynika z charakteru rzeczy lub niewątpliwych szczególnych okoliczności – jest ona co najmniej we współwładaniu dłużnika, co już upoważnia komornika do jej zajęcia (art. 845 § 2 K.p.c.).

Należy więc stwierdzić, że nawet gdyby syn został wymeldowany z mieszkania, ale nadal tam zamieszkiwał, komornik mógłby zająć rzeczy znajdujące się w mieszkaniu należącym do Pani oraz męża.

Przed egzekucją komornika uchroniliby się Państwo, gdyby syn wyprowadził się z mieszkania i zawiadomił o tym swoich wierzycieli i komornika, podając im swój nowy adres zamieszkania.

Reasumując, należy stwierdzić, że w przypadku próby zajęcia rzeczy ruchomych przez firmę windykacyjną mogą Państwo jej przedstawiciela po prostu stanowczo wyprosić z domu albo od razu odmówić mu wejścia do mieszkania, natomiast w przypadku wizyty komornika to rzeczywiście na Pani i mężu spoczywa obowiązek udowodnienia, że dana rzecz, którą komornik chce zająć, należy tylko i wyłącznie do Państwa, a nie jest we współposiadaniu Państwa i syna.