Odpowiedzialność za długi członka rodziny

Odpowiedzialność za długi jednego członka rodziny – za jego życia

Za Pana życia nie ma możliwości, aby komornik ściągał zadłużenie od Pana rodziny. Jedyną możliwością jest ewentualnie to, że komornik może dokonać ściągania z Pana udziału w nieruchomości – o ile Pan taki posiada, jednak nie ma możliwości, aby egzekucja była prowadzona z majątku rodziny. Egzekucja następuje tylko z Pana majątku.

Zgodnie bowiem z treścią art. 913 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego jeżeli zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia egzekwowanych należności lub jeżeli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności, może on żądać zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych lub informacji o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych, których przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości przekraczającej w dniu dokonania tych czynności wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, dokonanych na rzecz osób trzecich, w pięcioletnim okresie poprzedzającym wszczęcie egzekucji, w wyniku których stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności, oraz do złożenia przyrzeczenia według roty: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny”.

Z uwagi na powyższe – za Pana życia egzekucja prowadzona będzie tylko z Pana majątku. Nie ma możliwości, aby komornik zajął majątek osobisty brata, żony czy nawet pozostałej rodziny. Jeżeli np. żona jest zaniepokojona, proponuję ustanowić rozdzielność majątkową z data wsteczną, tak aby żona posiadała swój pewny majątek osobisty.

Długi w rodzinie i ich dziedziczenie

Co do zadłużenia po Pana śmierci, to sprawa wygląda inaczej, bowiem wszelkie zadłużenie wchodzi do masy spadkowej, a więc najbliższa rodzina przyjmując spadek wprost, ponosi także odpowiedzialność za pozostawione długi. Rozwiązaniem w tej kwestii – wymagającej jednak kalkulacji – jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Zgodnie bowiem z treścią art. 1031 § 2 Kodeksu cywilnego w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

Mając powyższe na uwadze, podnoszę, iż oznacza to, że odpowiada on wyłącznie do wartości czynnej spadku ustalonej w inwentarzu.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza to instytucja mająca działać na korzyść spadkobierców, z której skorzystanie pozwala im na przyjęcie spadku nawet w sytuacjach, kiedy nie są pewni co do stanu zadłużenia spadku oraz wówczas, gdy zbyt skomplikowana jest prosta kalkulacja, czy aktywa spadku przewyższają jego pasywa. Ustawodawca dostrzega, że spadkobierca mógłby nadużyć korzyści płynących z instytucji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza w dwojaki sposób: albo przez zatajenie informacji o niektórych składnikach majątku spadkowego (obniża to wartość spadku, a zarazem zakres, w jakim mogą szukać zaspokojenia wierzyciele spadkowi), czy o przedmiotach zapisów windykacyjnych, albo przez wykazanie w wykazie inwentarza lub podanie do spisu inwentarza nieistniejących długów spadkowych (podwyższa to wysokość pasywów wchodzących w skład spadku i prowadzi do proporcjonalnego ograniczenia zakresu zaspokojenia rzeczywistych wierzycieli spadkowych).

Kolejnym rozwiązaniem, jeżeli nie posiada Pan zbyt dużego majątku, jest odrzucenie spadku przez całą rodzinę, bowiem wtedy nie przyjmą oni ani aktywów, ani pasywów.