Odpłatność za DPS przez wnuczkę

Kto jest zobowiązany do pokrywania wydatków związanych z pobytem osoby w domu pomocy społecznej?

Odwołując się do treści art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej wyjaśniono, że ustawodawca określił w sposób ogólny krąg osób zobowiązanych do pokrywania wydatków związanych z pobytem w domu pomocy społecznej, co oznacza, że w każdym indywidualnym przypadku obowiązek ten musi być skonkretyzowany poprzez wskazanie, kto i w jakiej wysokości i od kiedy powinien regulować należną opłatę.

Katalog podmiotów, które są zobowiązane do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej określa przepis art. 61 ust. 1-3 ustawy o pomocy społecznej, z którego wynika, że obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności (ust. 1):

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą (art. 61 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej):

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w art. 61 pkt 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej.

Przepisy regulujące kwestię odpłatności za pobyt mieszkańca w DPS nie zawierają samoistnych przepisów dotyczących zasad ustalania dochodu i kryteriów dochodowych, a zatem przyjąć należy, że zastosowanie mieć tu będą postanowienia ogólne zawarte w art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (pomniejszoną o obciążenia wymienione w pkt 1-3 z pominięciem dochodów wymienionych w ust. 4). Pobyt i usługi w domu pomocy społecznej należą do świadczeń niepieniężnych udzielanych, co do zasady, na wniosek beneficjenta tego świadczenia.

Pojęcie rodziny według ustawy o pomocy społecznej

Na gruncie ustawy o pomocy społecznej pojęcie „rodziny” ma ustawową definicję. W art. 6 pkt 14 powołanej powyżej ustawy, ustawodawca stwierdził, że rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione, które pozostają w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Natomiast według art. 6 pkt 10 ustawy o pomocy społecznej, określenie „osoba samotnie gospodarująca” oznacza osobę prowadzącą jednoosobowe gospodarstwo domowe.

Wystarczy, że mąż z Panią mieszka. Rozdzielność majątkowa nie ma znaczenia.

Faktyczny związek, o jakim mowa w art. 6 pkt 14 ustawy o pomocy społecznej, oznacza codzienne współdziałanie osób, zmierzające do lepszego zaspokojenia ich potrzeb bytowych, w tym mieszkaniowych, żywnościowych i polegających na zapewnieniu dochodu stanowiącego źródło utrzymania (zarobkowych). Wspólne zamieszkiwanie jest więc przesłanką uznania za rodzinę osób zamieszkujących ze sobą, jeżeli równocześnie z tym zamieszkiwaniem występuje element wspólnego gospodarowania. Polega on zaś na dzieleniu lokalu mieszkalnego w sposób pozwalający stwierdzić, że koncentruje się w nim aktywność życiowa osoby zamieszkującej. Jak wyjaśnia się w orzecznictwie sądów administracyjnych wspólne gospodarowanie opiera się bowiem na podziale zadań związanych z właściwym prowadzeniem gospodarstwa domowego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 marca 2013 r., sygn. I OSK 1536/12, Baza NSA).

Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego mogą więc być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I OSK 801/13, Baza NSA).

Niestety – dochód męża także będzie brany pod uwagę, jednak opisane przez Panią przesłanki mogą być podstawą do umorzenia odpłatności.