Odmowa udzielenia ślubu przez USC w dzień roboczy

W jaki dzień tygodnia powinny być udzielane śluby zawierane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego?

Niestety w prawie polskim nie ma regulacji odnośnie tego, w jaki dzień tygodnia powinny być udzielane śluby zawierane przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. W tradycji przyjęło się, że dniem tym jest sobota, i to zarówno, jeśli chodzi o śluby cywilne, jak i kościelne.

Zgodnie z art. 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „małżeństwo przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarte przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają je zawrzeć, złożyły kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Jednakże kierownik urzędu stanu cywilnego może zezwolić na zawarcie małżeństwa przed upływem tego terminu, jeżeli przemawiają za tym ważne względy”. Jest to jedyny przepis, który reguluje termin zawarcia związku małżeńskiego.

Zgodnie zaś z art. 15 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego „zawarcie małżeństwa następuje przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego wybranym przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo. Zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 oraz z 2016 r. poz. 406, 1177 i 1271), zwanej dalej »Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym«, wydaje kierownik urzędu stanu cywilnego wybrany przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo”.

Czy można samemu wybrać dzień udzielenia ślubu przez kierownika urzędu stanu cywilnego?

Zgodnie zaś z art. 85 ust. 7 tejże ustawy: „jeżeli kierownik urzędu stanu cywilnego nie może przyjąć oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w terminie wskazanym przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo, uzgadnia z nimi inny termin zawarcia małżeństwa. W przypadku braku uzgodnienia takiego terminu kierownik urzędu stanu cywilnego pisemnie odmawia przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w terminie wskazanym przez te osoby”.

Niestety art. 89 ust. 2 nie ma zastosowania do w odniesieniu do odmowy kierownika USC w sprawach uregulowanych w art. 85 ust. 6 i 7, czyli zawarcia małżeństwa poza USC oraz terminu. W tym przypadku odmowa jest ostateczna i nie ma zastosowania art. 89 dający prawo zwrócenia się do sądu o zrewidowanie zasadności odmowy.

„Art. 89. 1. W przypadku odmowy przez kierownika urzędu stanu cywilnego:

1) przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński,

2) wydania zaświadczenia o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa,

3) wydania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed upływem miesiąca od dnia, kiedy osoby, które zamierzają je zawrzeć, złożyły kierownikowi urzędu stanu cywilnego zapewnienie,

4) sporządzenia aktu małżeństwa zawartego zgodnie z art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,

5) wydania zaświadczenia stwierdzającego, że zgodnie z prawem polskim można zawrzeć małżeństwo

– zawiadamia on pisemnie osoby, których odmowa dokonania czynności dotyczy.

2. W terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, osoby, których czynność dotyczy, mogą złożyć wniosek do sądu właściwego ze względu na siedzibę urzędu stanu cywilnego o rozstrzygnięcie, czy przyczyny odmowy wskazane w zawiadomieniu uzasadniają odmowę dokonania czynności.

3. W przypadku odmowy kierownika urzędu stanu cywilnego przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński lub wydania zaświadczenia o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, wydanej na podstawie orzeczenia sądu, nie przysługuje wniosek do sądu o rozstrzygnięcie, czy przyczyny odmowy wskazane w zawiadomieniu uzasadniają odmowę dokonania czynności”.

Ustalenie terminu ślubu w USC

Poza wskazanymi powyżej przepisami brak jest innych regulacji odnoście daty zawarcia małżeństwa. Przyznam szczerze, że zadane przez Panią pytanie jest bardzo ciekawe z prawnego punktu widzenia. Przyjmuje się bowiem, iż ustalenie terminu ślubu w USC odbywa się bez większych komplikacji, gdyż większość terminów w środku tygodnia, najzwyczajniej w świecie, nie jest zarezerwowana przez inne pary, ze względu właśnie na sobotę.

Nie ma również przepisów,  które nakazywałyby urzędnikom udzielanie ślubów w konkretne dni tygodnia. Uznać należy więc, że w tej sprawie decyzja należy do wójtów, burmistrzów lub prezydentów, którym podlegają urzędy stanu cywilnego. Przyjmowanie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński jest obowiązkiem kierownika USC z tytułu jego powołania na ten urząd, niezależnie od tego, czy miałoby to nastąpić np. w środę, czy w sobotę. Moim zdaniem odmowa byłaby uzasadniona, jeżeli oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński miałyby być złożone w niedzielę, ze względu na to, iż jest to dzień ustawowo wolny od pracy, o czym stanowi art. 1519 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym „dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy”.