Odmowa odszkodowania z KRUS-u za uszczerbek na zdrowiu

Odmowna decyzja KRUS-u w sprawie odszkodowania

Albo osoba poszkodowana odwoła się do sądu, albo decyzja KRUS-u stanie się prawomocna. Prawo nie przewiduje innego rozwiązania. Te wszystkie okoliczności można wyjaśnić przed sądem.

Podstawą materialnoprawną przyznania ubezpieczonemu rolnikowi jednorazowego odszkodowania jest przepis art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2015 r., poz. 704 z późn. zm.). Zgodnie z jego brzmieniem „jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej”. Zgodnie zaś z ust. 2 tego przepisu „jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje osobie, która spowodowała wypadek umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa”.

Wypadek przy pracy rolniczej

Zdarzeniem, które warunkuje przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania, jest wystąpienie wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej. Zasadnicze znaczenia dla niniejszej sprawy miało ustalenie, czy przedmiotowe zdarzenie stanowiło wypadek przy pracy rolniczej.

Przepis art. 11 ust. 1 cyt. ustawy zawiera definicję wypadku przy pracy rolniczej. Za taki wypadek uznaje się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:

1. na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym;
2. w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1 albo w drodze powrotnej, lub
3. podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1 zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub
4. w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, lub w drodze powrotnej.

Z działalnością rolniczą mamy do czynienia w sytuacji działalności w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej, rybnej i leśnej (art. 6 pkt 3 ustawy).

W związku z powyższym dla zaliczenia wydarzenia za wypadek przy pracy na gruncie ustawy konieczne jest, aby to zdarzenia miało miejsce „przy pracy rolniczej”.

Aby zdarzenie będące wypadkiem uzyskało ochronę na mocy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, musi zaistnieć związek przyczynowy, miejscowy, czasowy i funkcjonalny z pracą rolniczą. Związek czasowy rozumiany jest jako bezpośredniość występująca między wypadkiem, a wykonywaniem typowych czynności rolnika. Związek funkcjonalny natomiast to powiązanie wykonywanej czynności z działalnością rolniczą, czyli istotny związek z potrzebami i prowadzeniem gospodarstwa, bez których funkcje gospodarstwa nie mogłyby być realizowane.

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zawiera katalog czynności, które kwalifikują się jako wypadek przy pracy rolniczej. Pkt 1 stanowi, iż za wypadek przy pracy w rolnictwie uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym (druga część przepisu). Wykładania gramatyczna tego przepisu wskazuje, że ustawodawca potraktował szeroko definicję wypadku przy pracy rolniczej. Zatem należało przyjąć, że rąbanie drewna na opał służący wyłącznie do ogrzania budynku mieszkalnego rolnika jest czynnością pozostającą w związku z wykonywaniem czynności bezpośrednio związanych z tym gospodarstwem rolnym.

Również orzecznictwo stosuje taką wykładnię przepisu art. 11 Ustawy. I tak np. Sąd Najwyższy w orzeczeniu sygn. III UK 9/12 (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 2012 r.) wskazał, że „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności polegających na prowadzeniu hodowli dla własnych potrzeb albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności, jest wypadkiem przy pracy rolniczej w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników”.

Zawężanie pojęcia wypadku przy pracy rolniczej tylko do czynności związanej z działalnością produkcyjną jest niewłaściwe.

Odwołanie do sądu

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów powszechnych oraz cytowanym wyżej orzeczeniem Sądu Najwyższego, droga do domu z obejścia – wchodzenie, wychodzenie jest czynnością pozostającą w związku z wykonywaniem czynności bezpośrednio związanych z tym gospodarstwem rolnym, jeśli zdarzenie to nastąpiło przy czynnościach wykonywanych zwykle przy tym gospodarstwie domowym, a więc także i tych, które służą do zaspokajania potrzeb życiowych.

Odwołanie do sądu nie wiąże się z żadnymi karami. Sąd może zasądzić koszty postępowania po przegranej sprawie. Ale nie ma mowy o żadnych karach.