Odejście z zarządu stowarzyszenia a odpowiedzialność za zobowiązania

Odpowiedzialność za zobowiązania stowarzyszenia

Zgodnie z ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach, a konkretnie art. 40 ust. 1b, w przypadku stowarzyszenia zwykłego, „każdy członek odpowiada za zobowiązania stowarzyszenia zwykłego bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi członkami oraz ze stowarzyszeniem. Odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna”.

O istnieniu tej odpowiedzialności decyduje jedynie to, czy są zobowiązania w chwili pełnienia członkostwa w zarządzie, czy ich nie ma. Oczywiście jeżeli zobowiązania te nie zostaną potem uregulowane.

Odpowiedzialność członka zarządu

W pierwszej kolejności za zobowiązania odpowiada stowarzyszenie, a dopiero jeżeli jego majątek nie wystarczy na zaspokojenie zobowiązań, odpowiada członek zarządu. Potwierdził to np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 24 listopada 2017 r., sygn. akt I SA/Lu 671/17 wskazując, że jest to odpowiedzialność o charakterze wtórnym (subsydiarnym), która wchodzi w rachubę dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna. Pomimo więc przyjęcia, że członek jest dłużnikiem z tytułu długu stowarzyszenia zwykłego, to przede wszystkim stowarzyszenie zwykłe (będąc ex lege dłużnikiem głównym) zobligowane jest (w pierwszej kolejności) wykonać zobowiązanie.

Podobne stanowisko jest wyrażane w nauce prawa:

„Stowarzyszenie zwykłe w pierwszej kolejności odpowiada za swoje długi, zaś członkowie stowarzyszenia zwykłego – wtórnie, niejako w drugiej kolejności, pomocniczo, gdy powstaje bezskuteczność egzekucji z majątku stowarzyszenia zwykłego. Zwraca się uwagę w piśmiennictwie, że odpowiedzialność członków stowarzyszenia zwykłego w aktualnym stanie prawnym to szczególny przypadek odpowiedzialności za cudzy dług, a członek takiego stowarzyszenia sam jest dłużnikiem subsydiarnym w aspekcie egzekucyjnym, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem teraźniejszym i przyszłym. Nadto – jak się wskazuje – konstrukcja odpowiedzialności „za cudzy dług” akcentuje pewną zależność i w konsekwencji oznacza, że przepisy o odpowiedzialności solidarnej członków za zobowiązania stowarzyszenia zwykłego wobec osób trzecich stosowane mogą być jedynie „odpowiednio”, zawsze uwzględniając subsydiarny (pomocniczy) charakter tej odpowiedzialności (zob. E. Hadrowicz, Nowa konstrukcja stowarzyszenia zwykłego w świetle zmian legislacyjnych. Próba dyferencjacji, cz. 2, „MoP” 2016, nr 19, s. 1032).

Odejście z zarządu a zobowiązania stowarzyszenia

Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie, więc Pana następcy i obecni członkowie zarządu też będą odpowiedzialni za ich ewentualne nieuregulowanie. Jedynie co, to tylko w stosunkach zewnętrznych pomiędzy kolegami z zarządu może się Pan umówić, że np. nie będzie Pan ponosił odpowiedzialności za te zobowiązana, które obecnie zostały zaciągnięte – wówczas należałoby zawrzeć ze wszystkimi nimi umowę – ale w stosunku do wierzycieli i tak nie będzie to miało zastosowania. Oznacza to, że wierzyciel będzie mógł zawsze domagać się od Pana zapłaty, a jeżeli Pan zapłaci wierzycielowi, będzie Pan mógł domagać się zwrotu od członków zarządu. Niestety tylko tyle można zrobić.

Nie ma żadnej możliwości prawnej zmiany regulacji art. 40 ust. 1b ustawy.

Przepisy te mają charakter obowiązujący i nie można ich żądną umową ani innym dokumentem zmienić. Odpowiedzialność zarządu, niezależnie od tego, jak się umówią między sobą członkowie zarządu, zawsze taka pozostanie.

Warto też później dopingować członków zarządu do spłaty zaciągniętych zobowiązań.