Oddalenie wniosku o wpis do księgi wieczystej i wniesienie odwołania

Podstawę prawną stanowi: ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (K.p.c.).

Brak postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku a wpis do księgi wieczystej

W opisanej sprawie mamy do czynienia z oddaleniem wniosku o wpis do księgi wieczystej (KW) z uwagi na brak postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku.

Postępowanie wieczystoksięgowe jest odrębnym postępowaniem nieprocesowym. Wpis do księgi wieczystej dokonywany jest na wniosek złożony na formularzu urzędowym. Rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Ponadto sąd z urzędu bada zgodność danych wskazanych we wniosku z danymi wynikającymi z systemów prowadzących ewidencje powszechnych numerów identyfikacyjnych, chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia (art. 6968 K.p.c.).

Zgodnie z art. 6969 K.p.c. – sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania.

Sąd wieczystoksięgowy nie wezwie do usunięcia braków formalnych

Jeżeli chodzi o brak podstaw do dokonania wpisu, to dotyczy on braku podstaw merytorycznych. W odniesieniu do przeszkód prowadzących do oddalenia wniosku o wpis wskazać należy, iż w postępowaniu wieczystoksięgowym brak jest podstaw do wzywana do uzupełnienia ewentualnych braków formalnych wniosku. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, o ile przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu. Jeżeli do wniosku o wpis nie załączono zarówno postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub poświadczenia dziedziczenia (u notariusza), to wpis z mocy tego przepisu powinien zostać oddalony. Brak jest podstaw do zmiany takiego postanowienia przez sąd drugiej instancji. Niemniej jednak kwestia ta należy do oceny sądu i odpowiedniej argumentacji zażalenia. Można spróbować złożyć zażalenie na postanowienie, do którego dołączy Pani brakujące dokumenty. Jednak należy mieć na uwadze, iż zażalenie takie również wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłaty.

Wpis ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości

Przepis art. 32 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 790 ze zm.) określa podstawę wpisu ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości powstałego w drodze umowy, stanowiąc, że do tego wpisu wystarcza dokument obejmujący oświadczenie właściciela o ustanowieniu prawa. Rozwiązanie to jest zharmonizowane z przepisami określającymi formę umowy o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości. W myśl art. 245 § 2 Kodeksu cywilnego (K.c.) forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia. Oświadczenie woli nabywcy prawa może zaś zostać złożone w dowolnej formie (por. postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 15 listopada 2017 r. II CSK 112/17).

Wystąpienie „przeszkody” w rozumieniu przepisu art. 626[9] K.p.c. należy wiązać z zaistnieniem takiego zdarzenia, które – mimo formalnego wykazania przez wnioskodawcę podstawy wpisu – nie zezwala z punktu widzenia prawa na jego dokonanie, zatem z okolicznościami natury prawnej determinującymi skuteczność czynności stanowiącej podstawę wpisu. Przeszkodą taką mogą być również okoliczności znane sądowi z urzędu. W części orzeczeń zastrzega się, że możliwe jest oparcie się na dokumentach przedstawionych w apelacji, ale tylko wówczas, gdy wskazują one na przeszkody dokonania wpisu lub nowe fakty i dowody, które nie mogły być powołane w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, przy czym ocena tych okoliczności musi nastąpić według stanu z chwili dokonania lub odmowy wpisu (por. postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 sierpnia 2016 r. II CSK 710/15).

Zażalenie na oddalenie przez sąd wniosku o wpis do księgi wieczystej

Jeżeli chodzi o formę „odwołania” na postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o wpis do KW, to posiada ono formę zażalenia. Od zażalenia w tym przedmiocie uiszcza się opłatę w wysokości 30 zł.

Podsumowując, po złożeniu wniosku o wpis do księgi wieczystej badane są przeszkody istniejące w dacie złożenia wniosku. Fakt, że w KW jako właściciel figuruje nieaktualny właściciel (spadkodawca), stanowi przeszkodę do dokonania wpisu do księgi wieczystej. Niestety wniosek został rozpoznany (i oddalony), dlatego nie przysługuje Pani zwrot uiszczonej opłaty od wniosku. Można spróbować przekonać sąd w zażaleniu, dołączając postanowienie (albo akt poświadczenia dziedziczenia), iż okoliczności te nie stanowiły przeszkody. Należy jednak pamiętać, iż sąd pierwszej instancji postąpił zgodnie z przepisami prawa. Jeżeli jest niezgodność, powinno być oddalenie wniosku.