Dane osobowe w obwieszczeniu o licytacji nieruchomości

Licytacja przez publiczne obwieszczenie

Na wstępie należy wskazać, iż zgodnie z przepisem art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Przepisami prawa, które wypełniają powyższą przesłankę i decydują o legalnym przetwarzaniu danych osobowych, są przede wszystkim przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.).

Jak podaje przepis art. 953 § 1 K.p.c.:

„Art. 953. § 1. Komornik ogłosi o licytacji przez publiczne obwieszczenie, w którym wymienia:

1) nieruchomość, która ma być sprzedana, ze wskazaniem miejsca jej położenia i przeznaczenia gospodarczego, imienia i nazwiska dłużnika wraz z podaniem księgi wieczystej i miejsca jej przechowania lub z oznaczeniem zbioru dokumentów i sądu, w którym zbiór ten jest prowadzony;

2) czas i miejsce licytacji;

3) sumę oszacowania i cenę wywołania;

4) wysokość rękojmi, którą licytant przystępujący do przetargu powinien złożyć, z zaznaczeniem, że rękojmia może być również złożona w książeczce oszczędnościowej zaopatrzonej w upoważnienie właściciela książeczki do wypłaty całego wkładu stosownie do prawomocnego postanowienia sądu o utracie rękojmi albo w inny wskazany przez komornika sposób;

5) czas, w którym w ciągu dwóch tygodni przed licytacją wolno będzie oglądać nieruchomość oraz przeglądać w sądzie akta postępowania egzekucyjnego;

ponadto w obwieszczeniu należy podać:

6) wzmiankę, że prawa osób trzecich nie będą przeszkodą do licytacji i przysądzenia własności na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą dowodu, iż wniosły powództwo o zwolnienie nieruchomości lub przedmiotów razem z nią zajętych od egzekucji i uzyskały w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące egzekucję;

7) wyjaśnienie, że użytkowanie, służebności i prawa dożywotnika, jeżeli nie są ujawnione w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów i nie zostaną zgłoszone najpóźniej na trzy dni przed rozpoczęciem licytacji, nie będą uwzględnione w dalszym toku egzekucji i wygasną z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności”.

Jak wynika z powyższego, działanie komornika, polegające na umieszczeniu w obwieszczeniu o licytacji nieruchomości imienia i nazwiska dłużnika, jest zgodne z prawem i na mocy przepisu art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych nie stanowi ono naruszenia zasad ochrony danych osobowych dłużnika.

Podanie przez komornika imienia i nazwiska dłużnika w ogłoszeniach

Należy jednak zwrócić uwagę na okoliczność, iż niestety zdarza się, że komornicy wskazują imię i nazwisko dłużnika nie tylko we wspomnianych obwieszczeniach, do czego mają prawo, lecz również w ogłoszeniach zamieszczanych w dziennikach prasowych.

W celu omówienia tej kwestii należy sięgnąć do treści przepisu art. 955 K.p.c., który w § 1 stanowi, że obwieszczenie o licytacji należy co najmniej dwa tygodnie przed jej terminem ogłosić publicznie w budynku sądowym i w lokalu organu gminy oraz w dzienniku poczytnym w danej miejscowości. Natomiast § 3 tego artykułu mówi o tym, że w ogłoszeniu w dzienniku wystarczy oznaczenie nieruchomości, czasu i miejsca licytacji, sumy oszacowania i ceny wywołania oraz wysokości rękojmi, jaką licytant powinien złożyć.

Powyższa kwestia była również przedmiotem wystąpienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych do Prezesa Krajowej Rady Komorniczej z dnia 4 grudnia 2003 r. (GI-DS-430/644/03), w którym Generalny Inspektor stwierdził, że „w kwestii udostępniania przez Komorników Sądowych w obwieszczeniach o licytacji nieruchomości – ogłaszanych w poczytnych dziennikach – danych osobowych dłużników w zakresie: imienia, nazwiska oraz adresu ich zamieszkania wskazać należy, iż działanie to nie znajduje podstaw w obowiązującym stanie prawnym, natomiast każda czynność Komornika Sądowego, jako organu egzekucji publicznej, powinna mieć oparcie w przepisach prawa. W konsekwencji, poprzez ogłaszanie w dziennikach obwieszczeń o licytacji nieruchomości dłużników, w treści których ujawnia się imię i nazwisko dłużników, jak również adres ich zamieszkania, Komornicy Sądowi naruszają przepis art. 955 § 3 K.p.c., jak również udostępniają dane osobowe dłużników, we wskazanym zakresie, osobom nieupoważnionym. Tym samym, udostępnianie przez Komorników Sądowych, w obwieszczeniach o licytacji nieruchomości ogłaszanych w dziennikach, danych osobowych dłużników we wskazanym zakresie, jest niezgodne z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych – nie znajduje bowiem podstaw w obowiązujących przepisach prawa”.

Naruszenie prawa i łamie zasady ochrony danych osobowych

Jak wynika z powyższego, o ile zamieszczanie danych osobowych co do imienia i nazwiska dłużnika w obwieszczeniu jest dopuszczalne, o tyle już ujawnienie tych danych w ogłoszeniu zamieszczonym w dzienniku prasowym, zgodnie ze stanowiskiem Generalnego Inspektora, prowadzi do naruszenia prawa i łamie zasady ochrony danych osobowych.

Na marginesie należy wskazać, iż okoliczność pełnienia przez dłużnika funkcji publicznej nie wpływa na możliwość zamieszczania przez komornika imienia i nazwiska tego dłużnika w obwieszczeniu o licytacji, a nawet wymaga wskazania, że w określonych sytuacjach ochrona danych osobowych osób pełniących funkcje publiczne ulega ograniczeniu zgodnie z przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej.