Obowiązki dziecka pełnoletniego i pracującego

Obowiązki dziecka zamieszkującego wspólnie z rodzicami

Po analizie przedstawionego przez Pana stanu faktycznego sprawy wskazać należy, że kwestię obowiązków dziecka zamieszkującego wspólnie z rodzicami regulują odpowiednie przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

I tak, zgodnie z przepisem art. 87 rodzice i dzieci obowiązani są wspierać się wzajemnie. Natomiast art. 91 § 1 mówi o tym, że „dziecko, które ma dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców”. Ponadto (§ 2), „dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie”.

Roszczenia rodziców względem dorosłego dziecka

Istotne jest jednak to, że zarówno doktryna, jak i orzecznictwo, stoją na stanowisku, iż powyższe normy prawne w zasadzie nie mogą stanowić samoistnej podstawy roszczenia rodziców względem dziecka, a ich charakter określany jest raczej mianem „wychowawczego”.

Wyjątkowo jednak w nauce prawa pojawiają się głosy, że w przypadku, gdy dziecko uzyskuje dochody z własnej pracy, a mimo to nie uczestniczy w kosztach swojego utrzymania, rodzice uprawnieni są do zwrócenia się do sądu opiekuńczego o wydanie nakazu zajęcia wynagrodzenia dziecka i przekazanie go rodzicom. Nie tylko pogląd ten nie jest jednak stanowiskiem ugruntowanym, ale ponadto działanie takie mogłoby nastąpić w zasadzie tylko wtedy, gdy dziecko posiadałoby stałe źródło dochodu.

Eksmisja syna z mieszkania

Mając zatem powyższe na uwadze, stwierdzić należy, iż jedynym działaniem, które może odnieść określony skutek w Pańskiej sprawie, jest wystąpienie o eksmisję syna z Pańskiego mieszkania jako osoby, która nie posiada żadnego tytułu do jego zajmowania, gdyż Pański obowiązek alimentacyjny względem syna ustał w chwili, gdy po osiągnięciu pełnoletności syn stał się zdolny do samodzielnego utrzymania, tj. ma możliwość wykonywania pracy zarobkowej i uzyskiwania dochodu.

Ponadto, poza roszczeniem o nakazanie opuszczenia lokalu, przysługiwałoby Panu również roszczenie o zapłatę przez syna odszkodowania za korzystanie z Pańskiego lokalu bez podstawy prawnej, które to uprawnienie wynika z treści art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 71, poz. 733 z późn. zm.). Zgodnie bowiem z tym przepisem „osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie”. Odszkodowanie to natomiast powinno odpowiadać wysokością czynszowi najmu takiego lokalu (lub jego części), jaki obowiązuje na wolnym rynku.

Obowiązek dorosłego dziecka uczestniczenia w kosztach utrzymania mieszkania

Wobec powyższego, w pierwszej kolejności powinien Pan podjąć z synem rozmowę na temat ciążącego na nim obowiązku uczestniczenia w kosztach utrzymania mieszkania oraz przedstawić mu wyżej wymienione konsekwencje jego dalszego uchylania się od ich wypełnienia. Jeżeli natomiast rozmowa taka nie przyniesie skutku, powinien Pan podjąć decyzję, czy chce Pan wystąpić na drogę sądową przeciwko synowi i domagać się jego eksmisji oraz zasądzenia odszkodowania za korzystanie z zajmowanego przez niego lokalu (lub jego części). Ewentualnie też może Pan domagać się jedynie zapłaty wspomnianego odszkodowania, jeżeli obecność syna w domu nie jest dla Pana na tyle uciążliwa, aby konieczna była jego eksmisja.