Co grozi za niestawienie się na ćwiczenia rezerwy?

Niestawienie się na odbycie ćwiczeń wojskowych w określonym terminie

Kwestie dotyczące ćwiczeń rezerwy uregulowane są w Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej w sprawie ćwiczeń wojskowych żołnierzy rezerwy.

Zgodnie z § 9 rozporządzenia w przypadku gdy żołnierz rezerwy, któremu doręczono kartę powołania, nie może stawić się do odbycia ćwiczeń wojskowych w terminie określonym w tej karcie z powodu obłożnej choroby albo z przyczyn, o których mowa w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w art. 58 ust. 3 („Obowiązkowi służby wojskowej nie podlegają kobiety:

1) w ciąży oraz w okresie sześciu miesięcy po odbyciu porodu;

2) sprawujące opiekę nad dziećmi do lat ośmiu;

3) sprawujące opiekę nad:

a) dziećmi od lat ośmiu do szesnastu,

b) osobami obłożnie chorymi,

c) osobami, wobec których orzeczono stałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,

d) osobami, wobec których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

e) osobami zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jeżeli osoby te wspólnie z nimi zamieszkują i opieki tej nie można powierzyć innym osobom”)

i art. 100 ust. 2 („żołnierzy rezerwy posiadających nadane przydziały kryzysowe;2) żołnierzy rezerwy, na ich wniosek lub za ich zgodą, w drodze ochotniczego zgłoszenia się na te ćwiczenia, jeżeli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych; 3) osoby przeniesione do rezerwy niebędące żołnierzami rezerwy, które ochotniczo zgłosiły się do odbycia ćwiczeń wojskowych, jeżeli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych) lub § 9 ust. 2, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie wojskowego komendanta uzupełnień osobiście lub przez inne osoby. Po ustaniu przyczyny niestawienia się żołnierz rezerwy zgłasza się niezwłocznie do wojskowego komendanta uzupełnień, przedstawiając w tej sprawie odpowiednie dokumenty. Wojskowy komendant uzupełnień, po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, niezwłocznie zawiadamia dowódcę jednostki wojskowej o przyczynach niestawienia się żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń wojskowych. Dowódca jednostki wojskowej, niezwłocznie po rozpoczęciu ćwiczeń wojskowych, przesyła właściwemu wojskowemu komendantowi uzupełnień wykaz żołnierzy rezerwy, którzy nie stawili się do odbycia tych ćwiczeń.

Konsekwencje niestawienia się do czynnej służby wojskowej bez uzasadnionej przyczyny

Zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej powołani do czynnej służby wojskowej są obowiązani stawić się do tej służby w określonym terminie i miejscu. Stają się oni żołnierzami w czynnej służbie wojskowej z chwilą stawienia się do tej służby w określonym miejscu. W razie niestawienia się powołanego do czynnej służby wojskowej bez uzasadnionej przyczyny, z wyjątkiem ćwiczeń wojskowych rotacyjnych, starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące, na wniosek wojskowego komendanta uzupełnień, zarządza przymusowe doprowadzenie powołanego przez Policję do wskazanej jednostki wojskowej, w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 61).

Co grozi za niestawienie się na ćwiczenia rezerwy w określonym terminie?

W przypadku niestawienia się na ćwiczenia podlega karze pozbawienia wolności do lat 3, w  wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W piśmiennictwie przyjmuje się, że wśród okoliczności wpływających wyraźnie na zmniejszenie wagi przestępstwa znaleźć się mogą warunki rodzinne, nagła choroba, inne zdarzenia losowe bądź trudności w miejscu pracy. Wśród innych powodów można wymienić nieznaczne tylko opóźnienie stawiennictwa (np. kilkudniowe opóźnienie), które może być traktowane również jako wypadek mniejszej wagi. S. Hoc wymienia przypadki krótkotrwałego spóźnienia się do miejsca odbywania służby, niespodziewanej przeszkody w postaci nieszczęśliwych wydarzeń dotyczących osoby bliskiej, np. choroba matki, pomyłki w odczytaniu terminu stawienia się do służby. Stan przestępny, wytworzony niezgłoszeniem się poborowego w oznaczonym czasie i miejscu do pełnienia wyznaczonej mu służby, zostaje przerwany z chwilą dobrowolnego zgłoszenia się także w wojskowej komendzie uzupełnień. Z chwilą bowiem zgłoszenia się sprawca pozostaje do dyspozycji właściwej władzy wojskowej, upoważnionej do podjęcia stosownych czynności, co oznacza, że z tą chwilą przerwany został wytworzony przez niego stan przestępny (wyrok SN z dnia 5 lipca 1985 r., Rw 592/85). „Okoliczność, że sprawca (…) przestępstwa dobrowolnie stawił się - po jego popełnieniu - w jednostce wojskowej i zaczął pełnić zasadniczą służbę wojskową, powinna z reguły przemawiać za niestosowaniem wobec niego takich środków karnych, które uniemożliwiają odbycie przezeń tej służby w sposób nieprzerwany” (wyrok SN z dnia 16 marca 1978 r., sygn. akt Rw 92/78).

Poinformowanie jednostki wojskowej o przyczynie niestawienia się na ćwiczeniach rezerwy

Tak więc syn po pierwsze powinien był odwołać się od doręczonej decyzji. Jeżeli tego nie zrobił i nie stawi się na ćwiczeniach, to może podlegać odpowiedzialności karnej. By tego uniknąć, powinien zrobić dwie rzeczy, jeszcze w poniedziałek rano skontaktować się z jednostką i poinformować o niemożności stawiennictwa. Po drugie jak najszybciej po ustaniu przyczyny nieobecności zgłosić się na ćwiczenia. Nie wskazuje Pani, jakie są powody nieobecności. Najlepszym rozwiązaniem byłoby więc z samego rana udanie się do lekarza i skorzystanie z L4 na siebie lub np. dziecko. Jeżeli przyczyny są inne niż zwykła niechęć syna, np. pobyt za granicą, to syn powinien zgłosić ten fakt w jednostce, podając, kiedy będzie możliwe odbycie przez niego zajęć, i wyjaśnić, że o ćwiczeniach dowiedział się np. dzisiaj. Dobrym argumentem jest tez zaświadczenie od pracodawcy o tym, iż jest osobą niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania firmy.

Jeżeli doszłoby do sprawy sądowej, to syn winien skorzystać z pomocy fachowego pełnomocnika, by powalczyć o warunkowe umorzenie, co spowoduj,e iż syn będzie zawsze mógł mówić, że jest osobą niekaraną.