Nie zgłosiłem podatku od nieruchomości, co zrobić?

Pan Adam zwrócił się do nas z zapytaniem, które dotyczyło jego brata. Otóż przed 10 laty ów brat wylał fundamenty i posadzkę oraz postawił blaszany garaż o wymiarach 4 x 8 m – posiadał pozwolenie na budowę. Problem był taki, że niefrasobliwie nie zgłosił tej nieruchomości do urzędu gminy w celu naliczenia podatku od nieruchomości. Pan Adam pytał, co bratu za to grozi i jak rozwiązać ten problem.

Obowiązek składania deklaracji przez podatników podatku od nieruchomości

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku od nieruchomości są zaś z kolei właściciel, użytkownik wieczysty, samoistny posiadacz.

Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wejście w jego posiadanie. Jeżeli zdarzenie, od którego uzależniony jest obowiązek podatkowy, stanowi istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Podatnicy podatku od nieruchomości są obowiązani składać organowi podatkowemu, właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje sporządzone na formularzach według wzoru określonego uchwałą rady gminy. Stawki podatku określa, w drodze uchwały, rada gminy.

Jaki jest termin płatności podatku od nieruchomości?

Jeśli chodzi o terminy płatności podatku od nieruchomości, to dla osób fizycznych są one następujące – w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego – do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Płatności dokonywać należy przelewem na rachunek organu podatkowego lub gotówką w kasie; w przypadku osób fizycznych również w drodze inkasa.

Jak przedstawił to pan Adam – wymienionych obowiązków jego brat w ogóle nie realizował i podatków nie płacił. Zatem wskazać należy, że zgodnie z ustawą – Ordynacja podatkowa (art. 70) zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia wydania decyzji, o odroczeniu płatności lub rozłożeniu jej na raty, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej lub też od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu.

Bieg terminu przedawnienia przerywa także ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego. Termin przedawnienia ulega przerwaniu także wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony, lub z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania, wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania, wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Warto wspomnieć również, że nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Przedawnienia zobowiązania podatku od nieruchomości

Za przedawnione zobowiązanie podatnik już nie odpowie – gdyż zobowiązania podatkowe wskutek przedawnienia wygasają (art. 59. § 1 Ordynacji podatkowej). Jednakże trzeba mieć na uwadze również treść przepisów Kodeksu karnego skarbowego (K.k.s.), w myśl art. 57 § 1 tego kodeksu – podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku (w tym przypadku należnego gminie podatku od nieruchomości) podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Sąd jednak może (ale nie musi) odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w § 1 wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu.

Czy można uniknąć kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe?

Warto w tym miejscu wspomnieć także, że zgodnie z art. 16 K.k.s. nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Jest to tzw. instytucja „czynnego żalu”. Przepis ten stosuje się jednakże tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez organ skarbowy uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną (podatek) uszczuploną popełnionym czynem zabronionym.

Czynny żal

Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu. Ów „czynny żal” należy złożyć do właściwego urzędu wraz ze składaną po terminie deklaracją podatkową – czy też deklaracjami podatkowymi. W piśmie tym powinny znaleźć się: zawiadomienie, że zeznanie nie zostało złożone, wyjaśnienie przyczyn niezłożenia zeznania w terminie, informacja, że ustawowy obowiązek został dopełniony – tzn. że złożone zostało zeznanie oraz uiszczono należny podatek wraz odsetkami za zwłokę, wniosek o odstąpienie od wszczynania postępowania w sprawie i o zaniechanie ukarania.

Dodatkową sankcją podatkową za niezłożenie deklaracji i niewpłacenie podatku w terminie są odsetki podatkowe za zwłokę. Odsetki należy liczyć od dnia następnego po dniu, w którym przypadł obowiązek zapłaty podatku. Co do zasady, podatnik ma obowiązek samodzielnie naliczyć odsetki od zaległości podatkowej. Można to również uczynić, korzystając np. z kalkulatora odsetek podatkowych dostępnego w Internecie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy - Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930