Niezapłacony czynsz za mieszkanie obciążający spadkobierców

Spadek, czyli aktywa i pasywa

Jeżeli nieruchomość stanowiła własność zmarłej mamy i weszła do masy spadkowej, to co do zasady nie może Pani ubiegać się o rozliczenie, albowiem w skład masy spadkowej wchodzą aktywa oraz pasywa. Bowiem art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) stanowi, że: „Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej”. Spadek jest definiowany jako ogół praw i obowiązków majątkowych przechodzących ze zmarłej osoby fizycznej na jego spadkobiercę lub spadkobierców (art. 922 § 1 K.c.).

Do spadku należą prawa i obowiązki mające cztery cechy: dwie „pozytywne” (cywilnoprawny i majątkowy charakter), oraz dwie „negatywne” (brak ścisłego związku z osobą zmarłego oraz niewskazanie przez ustawodawcę, że prawo takie lub obowiązek przechodzi na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami) – por. Piątowski, Kordasiewicz, Prawo spadkowe, 2011, Nb 44. Do spadku należą nie tylko zobowiązania spadkodawcy, które obciążały go za życia i nie wygasły z chwilą jego śmierci, lecz również określone obowiązki majątkowe związane z dziedziczeniem, które nie wynikają ze stosunków prawnych istniejących za życia spadkodawcy, powstające z mocy przepisów prawa spadkowego w chwili jego śmierci lub później, ale w związku z jego śmiercią (art. 922 § 3, art. 989 § 2 K.c.).

Jak zatem widać, zadłużenia powstałe na skutek użytkowania mieszkania – nawet jeżeli Pani mama nie mieszkała sama – wchodzą w skład długów spadkowych, albowiem jeżeli to Pani mama była właścicielką nieruchomości, to wszelkie zadłużenia obciążały jej osobę i niejako „zasiliły” masę spadkową.

Długi spadkowe

Długi spadkowe można podzielić na dwie grupy. Po pierwsze, do długów spadkowych należą obowiązki majątkowe, które ciążyły na spadkodawcy w chwili jego śmierci, a następnie z tą chwilą przeszły na jego spadkobierców. Drugą grupę stanowią obowiązki, które powstają z mocy przepisów prawa spadkowego z chwilą otwarcia spadku lub nawet po tej chwili. W Pani przypadku możemy mówić o pierwszej grupie.

Spadkobierców mogą obciążać także inne długi, które wprawdzie nie obciążały spadkodawcy, ale powstały w związku z otwarciem spadku na skutek ustania w tym momencie danego stosunku prawnego, w którym pozostawał spadkodawca (tak M. Sychowicz, w: Ciepła i in., Komentarz, 2005, t. II, art. 922, Nb 131).

Śmierć osoby fizycznej może bowiem prowadzić do wygaśnięcia określonych stosunków prawnych i powstania praw i obowiązków wynikających z więzi występującej wcześniej (E. Skowrońska-Bocian, W. Borysiak, w: System PrPryw, t. 10, 2015, s. 665, Nb 21). Do długów spadkowych należą także szeroko rozumiane koszty utrzymania, których zwrot obciążałby spadkodawcę, takie jak koszty remontów, napraw i konserwacji mieszkania zajmowanego przez spadkodawcę (por. uchwała SN z 07.08.1975 r., III CZP 60/75, OSNCP 1976, Nr 5, poz. 93).

Z uwagi na powyższe, w mojej ocenie, zadłużenie za nieopłacany czynsz stanowi zadłużenie, które proporcjonalnie obciąża Państwa jako spadkobierców ustawowych.