Niewykonanie wyroku sądowego

Niewykonanie prawomocnego wyroku sądowego

W zasadzie takie świadczenie powinno być spełnione natychmiast po uprawomocnieniu się wyroku sądowego.

Natomiast w praktyce chodzi oczywiście o tryb egzekucji takich świadczeń. Zgodnie z art. 1049 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli w samym tytule egzekucyjnym (tytuł egzekucyjny to wyrok sądu prawomocny z klauzulą wykonalności) nie postanowiono, że w razie niewykonania przez dłużnika w wyznaczonym terminie czynności, którą może wykonać także inna osoba, wierzyciel będzie umocowany do wykonania tej czynności na koszt dłużnika – sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela wezwie dłużnika do jej wykonania w wyznaczonym terminie, a po bezskutecznym upływie terminu udzieli wierzycielowi umocowania do wykonania czynności na koszt dłużnika. Na żądanie wierzyciela sąd przyzna mu sumę potrzebną do wykonania czynności. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Czy niewykonanie wyroku sądowego jest przestępstwem?

Samo niewykonanie wyroku sądowego, co do zasady, nie jest żadnym przestępstwem. Jedynie zgodnie z art. 244 i 244a Kodeksu karnego:

„Art. 244. Kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia działalności, prowadzenia pojazdów, wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, wstępu na imprezę masową, obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu albo nie wykonuje zarządzenia sądu o ogłoszeniu orzeczenia w sposób w nim przewidziany, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Art. 244a. § 1. Kto nie stosuje się do orzeczonego w związku z zakazem wstępu na imprezę masową obowiązku przebywania w miejscu stałego pobytu lub obowiązku stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby skazanej albo ukaranej, komendanta powiatowego, rejonowego lub miejskiego Policji, w czasie trwania imprezy masowej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto udaremnia lub utrudnia kontrolowanie, w sposób określony w przepisach o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego, orzeczonego wobec niego obowiązku, o którym mowa w § 1”.

Jak widać, nie ma tutaj mowy o orzeczeniach nakazujących wykonanie określonej czynności (przywrócenie funkcjonowania instalacji elektrycznej).

W związku z tym egzekucja obowiązku w razie Pana bierności (niewykonania wyroku sądu) będzie odbywać się w trybie przewidzianym w art. 1049 § 1 K.p.c. Przepis ten dotyczy właśnie czynności, a nie wydania rzeczy (postanowienie Sądu Najwyższego z 27 stycznia 1971 r., II CZ 16/71, OSNC 1971, nr 9, poz. 162).

Wezwanie dłużnika do wykonania czynności w wyznaczonym terminie zgodnie z wyrokiem sądu

Tak więc wierzyciel musi wystąpić do sądu, by sąd wezwał dłużnika do wykonania czynności w wyznaczonym terminie. Po bezskutecznym upływie terminu na wniosek wierzyciela sąd udziela mu umocowania do wykonania tej czynności na koszt dłużnika. Na żądanie wierzyciela sąd przyzna mu od dłużnika sumę potrzebną do wykonania czynności. Postanowienia sądu w tym zakresie stanowią tytuły egzekucyjne dające podstawę do wszczęcia egzekucji świadczeń pieniężnych. Umocowanie wierzyciela do zastępczego wykonania czynności na koszt dłużnika i przyznanie wierzycielowi sumy potrzebnej do wykonania czynności (art. 1049 § 1) może być objęte jednym postanowieniem, jednak podkreśla się, że postanowienie to może być wydane dopiero po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności (uchwała SN z 22 kwietnia 1968 r., III CZP 37/68, OSNC 1969, nr 1, poz. 9).

Wykonanie czynności na koszt dłużnika

Na wniosek wierzyciela, umocowanego w trybie art. 1049 do wykonania czynności na koszt dłużnika, sąd może na podstawie art. 1051 § 3 polecić komornikowi usunięcie oporu dłużnika przeszkadzającego tej czynności (por. uchwała SN z dnia 5 listopada 1986 r., III CZP 79/86, OSNC 1987, nr 12, poz. 1991, wraz z uzasadnieniem).

Opracowano na podstawie O. Marcewicz [w:] A. Jakubecki (red.), Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania cywilnego, Lex/el. 2011, komentarz do art. 1049 K.p.c.