Nieumyślne złożenie fałszywych zeznań

Podważenie ważności dowodów wskazanych w akcie oskarżenia

Uważam, że z uwagi na naruszenie art. 171 § 1 K.p.k. może Pani na rozprawie przybrać postawę aktywną i dowodzić swojej niewinności, przede wszystkim poprzez podważenie ważności dowodów wskazanych w akcie oskarżenia.

Swoboda wypowiedzi to taki stan, w którym przesłuchiwany zachowuje niczym nieskrępowaną możliwość formułowania swego oświadczenia dowodowego, zgodnie ze swoją wolą. Brak swobody wypowiedzi powstaje zatem wtedy, gdy podczas przesłuchiwania zaistnieją takie warunki, które powodują, że formułując swą wypowiedź, przesłuchiwany ma na uwadze inne okoliczności towarzyszące czynności przesłuchania, i w ten sposób oświadczenie dowodowe nie jest wyrazem tylko jego woli, gdyż jest ona skrępowana przez te okoliczności, albo znajduje się on w stanie, w którym nie może panować nad swoją wolą (tak T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. 3, Zakamycze 2003).

Każde zatem ograniczenie swobody wypowiedzi oznacza w konsekwencji brak swobody wypowiedzi – swoboda wypowiedzi albo jest, albo jej po prostu nie ma. Swoboda wypowiedzi jest warunkiem ważności uzyskanego środka dowodowego.

Zakaz opierania się na dowodach uzyskanych w warunkach niezgodnych z wymogami

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach (II AKa 337/2004) jedną z naczelnych zasad postępowania dowodowego jest właśnie zakaz opierania się na dowodach uzyskanych w warunkach niezgodnych z wymogami określonymi w art. 171 K.p.k. W świetle treści ww. przepisu za naruszenie gwarancji zachowania swobody wypowiedzi bezspornie uznać trzeba wszelkiego rodzaju sugestie ze strony organów postępowania, mogące wywrzeć wpływ na treść zeznań świadka. Sugestiami takimi nie mogą być zarówno wypowiedzi osób przesłuchujących, jak i stworzenie sytuacji wpływających na podświadomość osoby przesłuchiwanej i powstanie u przesłuchiwanego przekonania o istnieniu określonych stanów czy sytuacji.

Dowód w postaci zeznań złożonych w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi

Istotna jest dla Pani także teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9.01.2003 r. (III KKN 315/01), która brzmi: „Kolejność ocen polegająca na tym, że najpierw dokonana została ocena prawdziwości zeznań, a potem wnioskowanie o warunkach ich złożenia powoduje, że problem swobody wypowiedzi pozostał poza oceną sądu, skoro sprowadza się wyłącznie – tak jak w przypadku zeznań każdego świadka – do oceny prawdziwości zeznań, mimo że zeznania złożone w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi nie mogą stanowić dowodu nawet wówczas, gdy ich prawdziwość jest nie tylko niewątpliwa, ale nawet bezsporna”.

Nadzwyczajne złagodzenie kary za składanie fałszywych zeznań

Z ostrożności procesowej, jeśli sąd nie uniewinni Panią od postawionego zarzutu, proszę wnieść przynajmniej o nadzwyczajne złagodzenie kary bądź nawet o odstąpienie od jej wymierzenia. Nadzwyczajne złagodzenie kary w przypadku zarzucanego Pani czynu będzie polegało na wymierzeniu zamiast kary pozbawienia wolności karę grzywny albo karę ograniczenia wolności.

Nadto winna Pani spróbować dowieść przed sądem, że nie można przypisać Pani winy umyślnej. Przestępstwo złożenia fałszywych zeznań można bowiem popełnić wyłącznie z winy umyślnej. Sprawca popełnia przedmiotowe przestępstwo tylko wtedy, gdy miał zamiar zeznać nieprawdę lub zataić prawdę. Zamiar ten zachodzi zarówno wtedy, gdy sprawca ma pełną świadomość, że składa fałszywe zeznania lub zataja to, co mu jest wiadome (zamiar bezpośredni), jak i wtedy, gdy z możliwością taką się liczy i godzi się na złożenie fałszywego zeznania lub zatajenie tego, co mu jest wiadome (zamiar ewentualny).

W razie wydania wyroku niekorzystnego dla Pani będzie mogła Pani złożyć apelację, w którym podniesie Pani zarzut obrazy prawa procesowego (naruszenie art. 171 § 1 K.p.k.) oraz materialnego (z uwagi na brak winy umyślnej).