Nierówny wkład w zakupie mieszkania a podział w przypadku rozwodu

Przeznaczenie środków z majątku osobistego na majątek wspólny

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Nabyte mieszkanie, o ile nie zawrą Państwo umowy o rozdzielności majątkowej, wejście zatem do majątku wspólnego.

Zgodnie z art. 33 pkt 1 do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmiot majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Zatem zgromadzone środki pieniężne należą do Państwa majątku osobistego.

Przeznaczenie środków z majątku osobistego na majątek wspólny podlega rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku. Zgodnie z art. 45:

„§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego”.

Wyliczenie nakładów na zakup mieszkania z majątków osobistych małżonków w razie rozwodu i podziału majątku

W postępowaniu działowym każde z Państwa będzie musiało dowieść, że poczyniło nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny. Nakłady te zostaną określone procentowo na moment ich dokonywania i następnie ten procent zostanie wyliczony z aktualnej – na moment podziału – wartości mieszkania. Jeśli zatem Pan łożył na zakup mieszkania z majątku osobistego 66% jego wartości, w rozliczeniu przy podziale na Pana rzecz zostanie rozliczone 66% wartości mieszkania w chwili podziału. Jeśliby to Pan otrzymał mieszkanie, będzie Pan musiał uiścić żonie niższą dopłatę, jeśli żona – ona będzie musiała Panu zwrócić więcej środków.

Jak zabezpieczyć środki z majątku osobistego przeznaczone na zakup wspólnego mieszkania przed ewentualnym rozwodem i podziałem majątku?

Oczywiście pozostaje kwestia dowiedzenia, że środki na zakup mieszkania pochodziły z majątków osobistych. Najlepszym sposobem zapewnienia sobie dowodu jest właśnie ujęcie tej kwestii w akcie notarialnym. Nie tylko można, ale nawet powinno wpisać się w akcie, że środki w określonej wysokości pochodzą z majątku osobistego i będą stanowiły nakłady na majątek wspólny (notariusz zawsze o to zapyta i w akcie znajdzie się oświadczenie, czy środki pochodzą w majątku wspólnego). Można także tę kwestię rozwiązać w inny sposób, tj. zakupić mieszkanie na współwłasność udziałową (wraz z umową o rozdzielności majątkowej małżeńskiej) – każdy otrzyma stosowny udział do swojego wkładu. Wtedy po rozwodzie dla posiadania odpowiedniej do wkładu części majątku nie będzie konieczne przeprowadzanie postępowania o podział majątku. W takim przypadku przez cały czas trwania małżeństwa i po nim Pan będzie współwłaścicielem np. w 2/3, żona – w 1/3 (wiąże się to z możliwością sprzedaży udziału jeszcze w trakcie trwania małżeństwa, łatwiejszym zajęciem nieruchomości przez komornika ściągającego należność na rzecz wierzyciela jednego z małżonków). Jeśli natomiast mieszkanie wejdzie do wspólności majątkowej małżeńskiej, po rozwodzie każdy z Państwa będzie miał udział w ½ mieszkania (przed rozwodem będzie to współwłasność bezudziałowa), a dopiero w postępowaniu o podział majątku będzie można rozliczyć nakłady z majątku osobistego.