Niepełnoletni spodziewają się dziecka

Uznanie ojcostwa

Ojcostwo dziecka pozamałżeńskiego może zostać ustalone albo przez uznanie, albo na mocy orzeczenia sądu (art. 72 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dalej K.r.o.).

Oświadczenie o uznaniu dziecka składa się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo przed sądem opiekuńczym.

Jeśli Pani syn w momencie składania oświadczenia nie będzie miał jeszcze 18 lat, wówczas przedmiotowe oświadczenie będzie mógł złożyć wyłącznie przed sądem opiekuńczym. Osoba niepełnoletnia nie może bowiem złożyć oświadczenia dotyczącego ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Osoby pomiędzy 16 a 18 rokiem życia samodzielnie jednak występują do sądu rodzinnego, składając oświadczenie o uznaniu ojcostwa. Innymi słowy, w takich sprawach niepełnoletni rodzice nie muszą być reprezentowani przez swoich rodziców czy opiekunów prawnych. Powyższe potwierdza art. 77 § 1 i 2 K.r.o.

Uznanie może nastąpić jeszcze przed urodzeniem dziecka (uznanie dziecka poczętego), co wynika z art. 75 § 1 K.r.o.

W jaki sposób następuje uznanie dziecka?

Jednakże należy pamiętać, że na uznanie dziecka zgodę musi wyrazić matka dziecka. Zgodnie bowiem z art. 73 § 1 K.r.o. „Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna”.

Jeśli matka dziecka w chwili wyrażenia ww. zgody będzie niepełnoletnia, wówczas uznanie i tak może nastąpić tylko i wyłącznie przed sądem opiekuńczym.

Podsumowując, w przypadku, jeśli jedno z rodziców jest niepełnoletnie, uznanie dziecka może nastąpić tylko przed sądem opiekuńczym. Na uznanie dziecka zgodę musi wyrazić matka dziecka.

Jeżeli zdarzy się tak, że matka dziecka nie wyrazi zgody na uznanie dziecka, wówczas Pani syn będzie mógł żądać, by to sąd ustalił jego ojcostwo. W tym celu Pani syn winien wystąpić do sądu z pozwem o ustalenie ojcostwa. Osoby pomiędzy 16 a 18 rokiem życia z przedmiotowym powództwem mogą wystąpić do sądu samodzielnie.

Sądem opiekuńczym jest sąd rejonowy wydział rodzinny i spraw nieletnich.

Nadanie dziecku pozamałżeńskiemu nazwisko ojca

Sprawa nazwiska wygląda następująco. Jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.

W razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując ww. zasady.

Czy niepełnoletnim przysługuje władza rodzicielska?

Natomiast, jeśli chodzi o władzę rodzicielską, to matka dziecka dopóki nie nabędzie pełnej zdolności do czynności prawnych, dopóty nie będzie mogła jej sprawować.

Pełną zdolność do czynności prawnej nabywa się z chwilą ukończenia 18 lat, bądź w przypadku kobiety, która ukończyła 16 lat, z chwilą zawarcia przez nią związku małżeńskiego (samo zawarcie związku małżeńskiego następuje za zgodą sądu opiekuńczego).

Reasumując, dopóki rodzice dziecka nie nabędą pełnej zdolności do czynności prawnej, dopóty żadnemu z nich nie będzie przysługiwać władza rodzicielska w stosunku do dziecka. W takiej sytuacji należy wystąpić do sądu opiekuńczego o ustalenie opiekuna prawnego dla dziecka. Z reguły zostaje nim jedno z rodziców matki dziecka.

Jeśli Pani syn uzna dziecko po ukończeniu 18 roku życia, to będzie przysługiwała mu władza rodzicielska i nie będzie potrzeby ustanawiania opiekuna (nawet, jeśli matka dziecka będzie jeszcze niepełnoletnia), chyba że sąd mu tę władzę zawiesi, ograniczy albo jej pozbawi. Potwierdza to art. 94 § 1 K.r.o.: „Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców” oraz art. 93 § 2 ww. ustawy: „Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców”.