Nieletni udziałowiec spółki

Z treści Pani pytania wynika, że Pani zastanawia się Pani, czy Pani 13 letni syn może założyć spółkę, w której wspólnikiem miałby być jego opiekun prawny w osobie Pani (mamy), a wkładem do spółki miałby być odziedziczony po zmarłym ojcu majątek w postaci mieszkania. Mieszkanie miałby być wynajmowane krótkoterminowo.

Zgoda sądu rodzinnego na utworzenie spółki z nieletnim

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż przepisy K.s.h. nie wymagają od wspólnika, udziałowca pełnej zdolności do czynności prawnych, co powoduje, że dziecko może zostać udziałowcem/wspólnikiem w spółce. Jednakże, czym innym jest odziedziczenie, względnie otrzymanie w darowiźnie udziałów w spółce, a czym innym jest jej utworzenie. W przypadku tworzenia spółki opiekun prawny małoletniego dziecka winien wystąpić do sądu rejonowego wydziału rodzinnego i opiekuńczego z żądaniem uzyskania zezwolenia na zawarcie umowy spółki. Małoletni nie ma bowiem pełnej zdolności do czynności prawnych, co powoduje, że w trakcie jej podpisywania będzie musiał działać przez opiekuna prawnego – przedstawiciela. Wniosek o wyrażenie zezwolenia na powyższe działanie podlega opłacie w wysokości 40 zł. Jednocześnie w tym wniosku można domagać się wyrażania przez sąd opiekuńczy zgody na wniesienie udziału w prawie własności do nieruchomości, uzyskanego w drodze spadku, jako majątku spółki.

Konieczność przekonania sądu do wyrażenia zgody

Osobiście uważam, że zarówno jedna, jak i druga zgoda może być uzyskana, jednakże konieczne będzie przedłożenie treści umowy spółki, na którą sąd ma wyrazić zgody – wymóg konieczny, bowiem sąd nie wyraża zgody hipotetycznej, lecz na dane zapisy, a po drugie zasadne będzie wyliczenie dochodów spółki i przedstawienie celu jej powołania. Musi mieć Pani świadomość, że sąd rodzinny będzie pytał, jakie korzyści leżą u podstaw założenia spółki w celu tzw. wynajmu krótkoterminowego.

Jak pokazuje moja praktyka, w tego rodzaju sprawach sądy są bardzo rygorystyczne, gdyż zgoda jest wyraża na konkretne zapisy i konkretne warunki. Proszę pamiętać, że rolą sądu jest dbałość o interesy dziecka. Sąd nie zakłada z góry, że rodzic chce dla dziecka dobrze (jakkolwiek to absurdalnie brzmi). Sąd rodzinny wychodzi z założenia, że trzeba go przekonać do swojego stanowiska.

Zgoda sądu na ważne sprawy dotyczące majątku dziecka

Uzyskanie zgody wynika z treści art. 156 K.r.io., zgodnie z którym opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Brak takiej zgody z kolei skutkuje nieważnością postępowania – co wynika z treści art. 58 K.c., zgodnie z którym „czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy”. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

W takim przypadku nie można jednak mówić o nieważności częściowej, lecz całkowitej.

Reasumując, by syn był wspólnikiem w spółce, a jego własność w postaci udziału w majątku spadkowym mogła stanowić majątek spółki, konieczne jest uzyskanie zgody sądu. Wyraźnie jednak podkreślam, że zanim wystąpi Pani o zgodę, zasadne było przygotowanie treści umowy spółki, na którą sąd miałby wyrazić zgodę. Sąd bowiem zgody in blanco, bez wiedzy o treści umowy, jak mniemam, nie udzieli.